Cô Bé Cửa Suốt thuộc hàng Vương Tôn trong tín ngưỡng thờ Công Đồng Trần Triều. Và Cô Bé Cửa Suốt không phải là Cô Bé Thượng Ngàn, Cô Bé Bản Đền Bản Cảnh trong tín ngưỡng thờ Tứ Phủ Công Đồng.
Cô Bé Cửa Suốt là ai?
Gọi cô là Cô Bé Cửa Suốt vì theo truyền thuyết, cô cùng với Đức Ông Đệ Tam trấn ải, quyền cô thống lĩnh ba quân trấn giữ ngoài Cửa Suốt. Theo truyền thuyết này thì Cô Bé Cửa Suốt là cháu gái của Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn.
Tuy nhiên, cũng có sử ghi lại rằng cô là con gái của Đức Ông Phạm Ngũ Lão và đệ nhị Vương Cô Đại Hoàng Công Chúa nên cô được ghi lại với những danh hiệu là Tĩnh Huệ Công Chúa hoặc Phạm Điện Súy Công Nữ Tử. Sau này cô lấy vua Trần Anh Tông nên còn có danh hiệu là Anh Tông Hoàng Đế Thứ Phi. Nhưng theo ngư dân trong vùng đền Cô Bé Cửa Suốt thì đền thờ được xây để tôn thờ vị Tiểu thư con gái Trần Quốc Tảng.
Cô Bé Cửa Suốt có ngự đồng không?
Cô Bé Cửa Suốt cũng hay được hầu tại đền cô. Khi về ngự đồng, cô mặc trang phục giống Nhị Vị Vương Cô nhưng là màu trắng.
Thông thường cô hay cầm mái chèo và cờ lệnh, chèo thuyền ra trấn giữ Cửa Suốt. Đôi khi cô cũng cầm kiếm và cờ lệnh để múa kiếm, múa cờ.
Giá hầu đồng Cô Bé Cửa Suốt
Khánh tiệc Cô Bé Cửa Suốt
Ngày tiệc Cô Bé Cửa Suốt là ngày 2 tháng 3 âm lịch hàng năm.
Đền Cô Bé Cửa Suốt – đền Cặp Tiên
Đền Cô Bé Cửa Suốt hay đền Cặp Tiên được xây dựng vào thời nhà Nguyễn tại thôn Cặp Tiên, xã Đông Xá, huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh. Đền Cặp Tiên là nơi thờ tự Cô Bé Cửa Suốt.
Ban đầu đền Cặp Tiên chỉ là một miếu nhỏ nằm ở chân đồi và hướng ra biển. Đây được coi là vị trí đắc địa, sơn thủy hữu tình, không gian yên bình mà thơ mộng, nên thơ. Hiện nay đền đã được mở rộng và xây dựng khang trang hơn trước tạo điều kiện cho khách hành hương đến cúng lễ và thăm quan cảnh đền.
Đền gồm 3 công trình chính là đền chính, động sơn trang và giếng tiên.
Đền chính được xây dựng theo kiến trúc chữ Đinh với tổng diện tích là 2m2. Cột, cửa đều được làm bằng gỗ táu, được chạm khắc tinh xảo và son thiếc vàng toát vẻ uy nghiêm, bề thế. Mái đền được làm theo kiểu mái cong, hai tầng tám mái lợp ngói mũi hài.
Đền Cô Bé Cửa Suốt được chia thành 3 gian thờ. Gian đại bái thứ nhất đặt ban thờ Cô Bé Cửa Suốt hiệu Tiên Cô Cửa Suốt được đặt ở chính cung.
Cung thờ Cô Bé Cửa Suốt
Bên phải là Hội Đồng Thánh Cậu và Cậu bé cửa Suốt, bên trái là hội đồng Thánh Cô. Gian thứ hai, chính cung đặt ban thờ Đông Hải Đại Vương, bên phải thờ Ngũ Vị Tôn Ông và Tứ Phủ Quan Hoàng, bên phải thờ Tứ Phủ Chầu Bà. Gian thứ 3 là cung cấp thờ Tam Tòa Thánh Mẫu.
Động sơn trang với bên ngoài bằng phẳng là nơi chiêm bái, cúng lễ. Bên trong được đắp thành các núi đá, đặt tượng thờ mẫu thượng ngàn cùng tượng nhị vị vương cô và 12 cô Sơn Trang bên pha tượng cậu bé.
Giếng tiên nằm cạnh động sơn trang là một giếng nước ngọt quanh năm. Nước trong bắt, mát rượi. Tương truyền xưa kia có hai vị Tiên Ông thường xuống ngắm cảnh chơi cờ và đi theo phục vụ là hai nàng tiên xinh đẹp. Hai nàng thường múc nước giếng này để pha trà cho các tiên ông. Người ta cũng cho rằng khi uống nước giếng này cơ thể sẽ cảm thấy khoan khoái, dễ chịu, vạn bệnh tiêu tan, được lộc làm ăn.
Văn khấn đền Cô Bé Cửa Suốt
Con nam mô A di đà Phật !
Con nam mô A di đà Phật !
Con nam mô A di đà Phật !
Hương tử chúng con kính lạy đức Trần triều Hiển Thánh Nhân Vũ Hưng Đạo Đại Vương, Đại nguyên soái, Tổng quốc chính, Thái sư Thượng phu Thượng quốc công, Tiết chế Lịch triều, Tấn tặng, Khai quốc Anh chinh, Hồng đồ Tá trị. Hiệu linh trác vĩ, minh đức trí nhân, phong huân hiền liệt, chí trung đại nghĩa, dực bảo trung hưng, thượng đẳng Tôn Thần, Ngọc Bệ hạ.
Con lạy
Nguyên từ quốc mẫu, Thiên thành Thái trưởng công,
Tú vị Thánh tử Đại Vương, nhị vị Vương Cô Hoàng Thánh
Đức ông Phạm điện sũy tôn thần
Con xin cung thỉnh cô bé cửa suốt, cậu bé cửa đông. tả quan Nam Tào, hữu quan Bắc Đẩu, lục bộ thượng từ, chư vị bách quan.
Chắp tay lễ bái phù hộ độ trì cho:
Hương tử con là:….
Ngụ tại:….
Cùng toàn thể gia quyến luôn được khỏe mạnh, đầu năm chí giữa, nửa năm chí cuối, được tại qua nạn khỏi, điều lành mang đến điều dữ mang đi, cầu tài được tài, cầu lộc được lộc, cầu bình an được bình an.
Con nam mô A di đà Phật !
Con nam mô A di đà Phật !
Con nam mô A di đà Phật !
*Chú ý: đây là bài khấn nôm cho những con hương đi lễ nhà thánh, nhà ngài còn những thầy đồng chuyên lễ lạy thì sẽ sử dụng bài khấn khác đầy đủ và chi tiết hơn rất nhiều.
Bản văn Cô Bé Cửa Suốt
Lòng thành dâng tiến tuần nhan
Thỉnh cô Cửa Suốt giáng đàn hôm nay
Ngoài khơi biển rộng sóng lay
Tiên cô Cửa Suốt về đây ngự đồng
Nhớ xưa tích cũ nhà Trần
Định sinh cô bé muôn phần tốt tươi
Đôi mắt phượng sáng ngời ánh nước
Tuổi thanh xuân vừa được đôi mươi
Biển Đông sóng vỗ lưng trời
Cù lao ai dựng ngoài khơi chập chùng
Đất thánh tích anh hùng ở đó
Sóng biển reo hoa cỏ tốt tươi
Mênh mông sóng nước mây trời
Lưới chăng buồm thắm ngoài khơi bập bềnh
Non sông đúc thiên linh xuất thế
Cửa nhà Trần cô bé đầu thai
Bẩm sinh đáng mặt anh tài
Thông minh trí tuệ văn bìa kiếm cung
Tài thao lược khắp vùng lừng lẫy
Bậc văn thơ đã dậy khắp miền
Buồm dương sóng lặng bể yên
Giặc Nguyên kéo đến phá thuyền hại dân
Xếp nghiên bút theo quân chính nghĩa
Lệnh tiên phong quyết phá quân thù
Ngày thời lách sóng ngao du
Hạ Long các động nhấp nhô đất trời
Cẩm Phả Bãi Cháy Hòn Gai
Cửa Then Cửa Suốt ra ngoài Cửa Đông
Giữ trọn vẹn non sông trời biển
Đưa nghĩa quân cập bến diệt thù
Đương cơn binh lửa mịt mù
Sổ sinh mãn hạn sang thu về trời
Sóng biển gợi nhớ người tiên nữ
Nước biển xanh thắm chữ lưu ly
Tấm thân vàng ngọc quản gì
Ơn cô Cửa Suốt khắc ghi muôn đời.
