Đền Cô Chín Thượng Ngàn ở Bắc Giang còn có tên gọi khác là đền Cô Chín Thượng Thiên. Đây là một ngôi đền có tiếng là linh thiêng.
2254
Đền thờ Cô Chín Thượng Ngàn
Đền nằm ở Thôn Đền Trắng xã Đông Sơn, huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang. Đền Cô Chín Thượng Ngàn chỉ cách đền Chúa Nguyệt Hồ chừng 8 km, và cách đền Cô Bé Chí Mìu chừng 35 km. Đền Cô Chín Thượng Ngàn nằm trên đỉnh một quả đồi đầy cây xanh. Hiện nay đường lên đền đã được trải nhựa. Một con đường quanh co, ngoằn nghèo dưới những tán cây xum xuê. Ngôi đền nằm giữa bạt ngàn cây xanh trên đỉnh núi tạo nên một khung cảnh đầy chất thơ, lãng mạn, tràn trề linh khí.
Đền Cô Chín Thượng Ngàn trước đây chỉ có Động Sơn Trang thờ Tam vị Chúa Mường và Chúa Sơn Trang và một gian thờ bằng nứa lá thờ Vua Cha Ngọc Hoàng và Cô Chín Thượng Ngàn. Đền mới được xây dựng lại vào năm 2013 và 2014. Khi đó, đền đã phối thờ thêm Chầu Lục, Tứ phủ Thánh Chầu, Đức Thánh Trần Triều. Hiện nay ngôi đền đã khang trang, tố hảo rất nhiều so với trước đây.
Tại các vùng núi còn có Đền Cô Chín Tây Thiên tại Quần thể Du lịch Tâm Linh Tây thiên, Đền Cô Chín Đồng Mỏ tại Đồng Mỏ, Lạng Sơn, tại Đồng Hỉ, Thái Nguyên cũng có một đền Cô Chín Thượng, tại vùng gần cửa biển có Đền Cô Chín Suối Rồng Đồ Sơn. Tất nhiên, đền chính của Cô Chín là Đền Cô Chín Sòng Sơn ở Bỉm Sơn, Thanh Hóa.
Khánh tiệc Cô Chín Thượng Ngàn
Ngày 9/9 âm lịch hàng năm được quy định là ngày tiệc chính của cô Chín Thượng Ngàn. Nếu bạn đi lễ cô ngày này sẽ được xem lễ hội cô được tổ chức trang trọng lộng lẫy, linh thiêng. Ngoài ra ngày 26/2 âm lịch hàng năm nếu các bạn nghé qua đền Sòng Sơn sang đền Cô Chín sau đó tới đèo Ba Dội các bạn cũng được đón lễ hội Cô Chín Đền Sòng, Cô Chín Giếng nên cũng rất tuyệt vời nhé.
Đền nằm ở Thôn Đền Trắng xã Đông Sơn, huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang. Đền Cô Chín Thượng Ngàn chỉ cách đền Chúa Nguyệt Hồ chừng 8 km, và cách đền Cô Bé Chí Mìu chừng 35 km. Đền Cô Chín Thượng Ngàn nằm trên đỉnh một quả đồi đầy cây xanh. Hiện nay đường lên đền đã được trải nhựa. Một con đường quanh co, ngoằn nghèo dưới những tán cây xum xuê. Ngôi đền nằm giữa bạt ngàn cây xanh trên đỉnh núi tạo nên một khung cảnh đầy chất thơ, lãng mạn, tràn trề linh khí.
Đền Cô Chín Thượng Ngàn trước đây chỉ có Động Sơn Trang thờ Tam vị Chúa Mường và Chúa Sơn Trang và một gian thờ bằng nứa lá thờ Vua Cha Ngọc Hoàng và Cô Chín Thượng Ngàn. Đền mới được xây dựng lại vào năm 2013 và 2014. Khi đó, đền đã phối thờ thêm Chầu Lục, Tứ phủ Thánh Chầu, Đức Thánh Trần Triều. Hiện nay ngôi đền đã khang trang, tố hảo rất nhiều so với trước đây.
Tại các vùng núi còn có Đền Cô Chín Tây Thiên tại Quần thể Du lịch Tâm Linh Tây thiên, Đền Cô Chín Đồng Mỏ tại Đồng Mỏ, Lạng Sơn, tại Đồng Hỉ, Thái Nguyên cũng có một đền Cô Chín Thượng, tại vùng gần cửa biển có Đền Cô Chín Suối Rồng Đồ Sơn. Tất nhiên, đền chính của Cô Chín là Đền Cô Chín Sòng Sơn ở Bỉm Sơn, Thanh Hóa.
Khánh tiệc Cô Chín Thượng Ngàn
Ngày 9/9 âm lịch hàng năm được quy định là ngày tiệc chính của cô Chín Thượng Ngàn. Nếu bạn đi lễ cô ngày này sẽ được xem lễ hội cô được tổ chức trang trọng lộng lẫy, linh thiêng. Ngoài ra ngày 26/2 âm lịch hàng năm nếu các bạn nghé qua đền Sòng Sơn sang đền Cô Chín sau đó tới đèo Ba Dội các bạn cũng được đón lễ hội Cô Chín Đền Sòng, Cô Chín Giếng nên cũng rất tuyệt vời nhé.
Cô Chín thực chất là một vị trong Tứ phủ Thánh Cô. Cô Chín giáng ngự tại Thượng Ngàn nên được gọi là Cô Chín Thượng Ngàn.
1585
Bản văn Cô Chín Thượng Ngàn số 1
Nguyên xưa giá ngự đền Sòng Quyền cai cửu tỉnh hầu trong bơ tòa Cây sung cô lấy làm nhà Cây doi làm cửa trông ra ngoài đền Thanh Hoa cảnh lạ vô biên Đời vua Minh Mệnh lập đền thờ ngay Mẫu thời ngự chín tầng mây Cô nay mắc võng ngự rầy cây sung Âm dương có mạch giao thông Chín mươi chín giếng công đồng chảy ra Đền thờ đường cái vô qua Lối vào Thanh Hóa lối ra Ninh Bình Đồi ngang sơn thủy hữu tình Đôi bên Long hổ đua tranh chầu vào Vốn xưa cô ngự Thiên Tào Bởi sa chén ngọc cung cao đế đình Cho nên cô mới giáng sinh Tuổi vừa tám chín gia hình còn thơ Trần gian uốn lưỡi đong đưa Ai mà không biết tình cô khó chiều Có khi cô ngự cây kiêu Ai đi đến đấy ra điều đơn sai Cô về tâu mẫu thiên đài Thu giam hồn phách bỏ ngoài giang tân Làm cho mê mẩn tâm thần Làm cho chuyển động tấm thân mơ màng Biết ra phải đến kêu van Cô tha thời được bình an lại lành Tiên cô có phép tàng hình Sai năm quan tướng lôi đình ở trong Phép cô lục trí thần thông Cô ảnh đầu đồng xem bói được minh Ai mà lễ bái tâm thành Việc gì cô cũng chứng minh phán truyền Dù ai tiến cúng về đền Mùi hương thấu đến tự nhiên cô về Hương xông thơm ngát bốn bề Ngự đồng truyền phán việc gì chẳng sai Ai mà xem bói cầu tài Cùng trong gia sự chẳng sai chút nào Âm dương phần mộ thấp cao Cô nay soi xét việc nào chẳng sai Phép cô linh ứng đại tài Tam tòa lục bộ khâm sai động đình Dù ai đổi số nhân sinh Tuy rằng chữ thập cải hình chữ thiên Phúc cho vô lượng vô biên Sai năm quan tướng về miền cây thông Có khi cô hiện thung dung Dạo chơi khắp hết đàng trong đàng ngoài Khi cô ngự cảnh bồng lai Giả người thục nữ trêu người tình nhân Cát đằng duyên hợp tấn tần Dong chơi khắp hết hải thần ngao du Khi về cực lạc tây cù Phủ Nghĩa cho đến Đông phù giáp ba Phủ Giầy chốn ấy bao xa Lên tâu xuống rộng vào ra vẹn mười Có khi biến hiện ra người Thảnh thơi cô lại ngự đồi cây thông Đàng ngoài cho chí đàng trong Ai mà biết đến cô Sòng độ cho Làm tôi đệ tử thánh cô Dâng văn sự tích thỉnh cô giúp đền.
Bản văn Cô Chín Thượng Ngàn số 2
Gió thu thoảng ngát hương lan Trăng soi chín giếng nước vàng long lanh Thanh hoa sơn thuỷ hữu tình Có cô Chín Giếng anh linh khác thường Xinh thời hầu cận Mẫu Vương Dọn hàng quán mát âm dương núi Sòng Cầm đàn luyện khúc năm cung Gọi hồn non nước dục lòng thế nhân Cung thương gió Sở mây Tần Hồ cầm vọng nguyệt hoa xuân mỉm cươi Sự lòng cố quốc đầy vơi Sông thu nước chảy thuyền xuôi ngược dòng Xế chiều sương tản tuyết đông Cóng hồ tạm biệt tạ lòng quân vương Líu lo chim én gọi đàn Ử ơ tiếng vượn gọi con canh trường Sáng trời gà gáy tan sương Còn vang khúc nhạc canh trường đầy vơi Tuy rằng theo Mẫu về trời Anh linh xuất hiện núi đồi Thanh Hoa Cây sung cô lấy làm nhà Cây lan cổ thụ lắm hoa nhiều cành Đền cô sơn thuỷ hữu tình Đôi bên long hổ đua tranh chầu vào Minh đường tụ thuỷ hợp giao Cây si cô mắc võng đào hoạ ca Tháng hai nô nức gần xa Rước vào Ba Dội rước ra đền Sòng Âm dương đôi mạch giao thông Chín mươi chín giếng công đồng chảy ra Giữa đường chính sứ người qua Trăng thanh gió mát hiện ra bán hàng Ninh Bình,Thanh Hoá,Nghệ An Kẻ vô cầu tự rước chân nhang về thờ Lòng người như nước mùa thu Thấm nhuần cây cỏ bốn mùa tốt xanh Tay tiên tỉa lá vin cành Hoa tươi quả chín để dành đời sau Chân cô lả bước tới đâu Mở đường nhân nghĩa bắc cầu vinh hoa Nón buồm vai quẩy lẵng hoa Khi vào xứ Huế khi ra Bắc thành Bóng hồng đủng đỉnh non xanh Trăng in đáy nước long lanh suối vàng Gót tiên dong duổi dặm ngàn Hoa phô sắc tím lục lam da trời Lòng trần đục lắm ai ơi Vô duyên hồ dễ mấy người gặp tiên Vì dân đã nặng lời nguyền Bể sầu chưa cạn cõi tiên chưa về Cô vân ảm đạm chiều hè Muôn dân thành thị thôn quê ơn người Anh hùng nữ kiệt ai ơi Linh uy quét sạch bầu trời sáng trong Hồng dương rực rỡ tây đông Trăng sao vằng vặc bể trong muôn đời Thắp hương khấn nguyện Phật Trời Nôm ra kính chúc mấy lời văn ca Cô về trắc giáng điện toà Đem nước chín giếng ban ra mọi người Lòng trần đã rửa sạch rồi Tu nhân tích đức muôn đời hiển vinh.
Bản văn Cô Chín Thượng Ngàn số 3
Chim kêu vượn hót trên ngàn Dưới khe cá bạc cá vàng chầu lên Tam thai ngũ nhạc án tiền Trăng thanh gió mát quần tiên hội đồng. Khi vui ngự chiếc xe rồng Lúc buồn gảy khúc đàn thông, tỳ bà Ngự đồng yến vũ, oanh ca Khoan thai cô lại về tòa sơn trang. Rong chơi mười tám cửa ngàn Tam thập lục động sơn trang phép mầu Trở về Quán Cháo, Đền Dâu Danh lam cổ tích một bầu cảnh tiên. Cửu Tỉnh,Mẫu đã ban truyền Quyền cô chấp chính khắp miền trần gian. Dầu ai hữu sự kêu van Cô thương những kẻ trần phàm u mê. Những khi khuya sớm đi về Thập phương tiến bái cô xóa đi lỗi lầm. Ai mà ngạo ngược cường hung Coi thường cô Chín đền Sòng không thiêng. Hành cho điên đảo,đảo điên Trăm muôn thứ bệnh liên miên tháng ngày. Giận ai cô đã ra tay Làm cho đau ốm hẹn ngày mạng vong Làm cho bệnh ốp vào trong Cơm ăn chẳng được khiến lòng đầy vơi Khi lạnh lúc toát mồ hôi Đập đầu lạy đất bái trời mà kêu Tìm cô cầu đảo bái kiều Cô về phán bảo những điều nhỏ to Cô thương chỉ bảo dặn dò Nước tiên chín giếng cô cho lại lành. Tiếng đồn cô Chín anh linh Trong Nam,ngoài Bắc phụng tình làm tôi Tiên dù lánh hạc về trời Hồn thiêng vẫn ở lòng người thế gian.
Bản văn Cô Chín Thượng Ngàn số 4
Bóng gương nga soi miền Nam Việt Gặp bạn hiền ai biết rằng ai Có tiên than nữ đan đài Quản cai chín giếng nơi ngoài Sòng Sơn So bề tài sắc ai hơn Hoa ghen mặt ngọc liễu hờn mày châu Cung tiên giá ngự long lâu Sửa sang xiêm áo về chầu Mẫu Vương Cảnh tiên thú vị lạ nhường Cô đà dạo khắp bốn phương xa gần Phép cô giá vũ đằng vân Cứu người ngoài Bắc hiển thần cõi nam Dấu thiêng cô để trong am Cây si đánh dấu ngàn năm thành chồi Nền son liệt truyện hẳn hoi Ngũ hành bát quái luân hồi Đồ Thư Phép cô biến hiện thần cơ Nhờ ơn Quốc Mẫu đã dư thế thần Tiên cô cứu trợ người trần Ai hay nhủ bảo, biết thân giữ gìn Vâng lời Mẫu nhủ cô lên Nhờ tay tạo hóa được lên Châu Trần Muôn nhờ gặp chốn thanh tân Nhường xa bạn học nhường gần bạn tiên Ba trăng đã ước mười nguyền Miếu thờ cô lập thạch bàn cây si Sòng Sơn rừng suối đi về Một mầu hương lửa bốn mùa gió trăng Thanh tân lịch sự nào bằng Lấy cây làm tán lấy trăng làm đèn Thiếu cổ thụ cam toàn Một màu hương khói bốn bên suối rừng đàn thông Phách trúc vang lừng Chim dâng quả cúng vượn dâng hoa hầu Tiếng đồn khắp hết đâu đâu Kẻ xin phép lạ người cầu bùa thiêng Nén hương bát nước khấn nguyền Lễ kêu cô chín trình lên bơ tòa Tàn nhang nước thải ban ra Uống vào bệnh đỡ ngay đà bình yên Xin cô chắc giáng điện tiền Cây si giếng nước là nền dấu xưa Đồng cô hương khói phụng thờ Mấy người đã dễ được nhờ lộc vinh Trần gian lễ bạc tâm thành Cô lên thượng tấu thiên đình thánh cung Tai trừ lộc hưởng thiên chung Bát thiên thụ hưởng thiên xuân thọ trường.
Bản văn cô Chín múa quạt Quạt tầu ba sáu nan xương Cô cầm tới quạt cô thương thanh đồng Quạt xanh quạt trắng quạt hồng Quạt trắng dưới thoải quạt hồng trên thiên Đôi tay múa lượn cánh tiên Lầu lầu thu nguyệt thượng thiên trên trời Cánh tiên bay bổng tuyệt vời Nhác trông tựa thể giáng người tiên nga Quạt cho gió lộng sơn hà Quạt cho nam nữ trẻ già vui tươi Quạt cho chim hót hoa cười Quạt cho mát rượi lòng người thế gian Quạt cho sóng lặng bể an Trăng sao sáng tỏ xua tan mây mờ Trần gian căn số phải thờ Chưa ra hầu hạ còn cơ còn đầy Tưởng rằng thẹn gió e mây Ai ngờ phút nhớ phút khuây chẳng ngờ Khi vui múa quạt múa cờ Múa quạt tiến mẫu múa cờ tiến vua Dệt gấm thêu hoa: Đền thờ khung cửi bằng vàng Thoi ngà nạm ngọc thừa nhàn thêu hoa Về đồng xe chỉ luồn sa Chỉ thêu ánh tuyết kim sa ánh vàng Mũi kim (thêu) đưa xuống nhẹ nhàng Đưa lên khéo léo đảm đang thay là Cô thêu thỏ lặn ác tà Thêu non thêu nước thêu hoa thêu người Tiều phu kiếm củi trên đồi Sóng cồn mặt nước cá bơi giữa dòng Cô thêu mấy áng mây hồng Thêu nàng chức nữ ngự cung Quảng Hàn Tay tiên dệt lụa thêu loan Cát hồng tiên nữ tòa vàng vua cha.
Bản văn Cô Chín Thượng Ngàn số 1
Nguyên xưa giá ngự đền Sòng Quyền cai cửu tỉnh hầu trong bơ tòa Cây sung cô lấy làm nhà Cây doi làm cửa trông ra ngoài đền Thanh Hoa cảnh lạ vô biên Đời vua Minh Mệnh lập đền thờ ngay Mẫu thời ngự chín tầng mây Cô nay mắc võng ngự rầy cây sung Âm dương có mạch giao thông Chín mươi chín giếng công đồng chảy ra Đền thờ đường cái vô qua Lối vào Thanh Hóa lối ra Ninh Bình Đồi ngang sơn thủy hữu tình Đôi bên Long hổ đua tranh chầu vào Vốn xưa cô ngự Thiên Tào Bởi sa chén ngọc cung cao đế đình Cho nên cô mới giáng sinh Tuổi vừa tám chín gia hình còn thơ Trần gian uốn lưỡi đong đưa Ai mà không biết tình cô khó chiều Có khi cô ngự cây kiêu Ai đi đến đấy ra điều đơn sai Cô về tâu mẫu thiên đài Thu giam hồn phách bỏ ngoài giang tân Làm cho mê mẩn tâm thần Làm cho chuyển động tấm thân mơ màng Biết ra phải đến kêu van Cô tha thời được bình an lại lành Tiên cô có phép tàng hình Sai năm quan tướng lôi đình ở trong Phép cô lục trí thần thông Cô ảnh đầu đồng xem bói được minh Ai mà lễ bái tâm thành Việc gì cô cũng chứng minh phán truyền Dù ai tiến cúng về đền Mùi hương thấu đến tự nhiên cô về Hương xông thơm ngát bốn bề Ngự đồng truyền phán việc gì chẳng sai Ai mà xem bói cầu tài Cùng trong gia sự chẳng sai chút nào Âm dương phần mộ thấp cao Cô nay soi xét việc nào chẳng sai Phép cô linh ứng đại tài Tam tòa lục bộ khâm sai động đình Dù ai đổi số nhân sinh Tuy rằng chữ thập cải hình chữ thiên Phúc cho vô lượng vô biên Sai năm quan tướng về miền cây thông Có khi cô hiện thung dung Dạo chơi khắp hết đàng trong đàng ngoài Khi cô ngự cảnh bồng lai Giả người thục nữ trêu người tình nhân Cát đằng duyên hợp tấn tần Dong chơi khắp hết hải thần ngao du Khi về cực lạc tây cù Phủ Nghĩa cho đến Đông phù giáp ba Phủ Giầy chốn ấy bao xa Lên tâu xuống rộng vào ra vẹn mười Có khi biến hiện ra người Thảnh thơi cô lại ngự đồi cây thông Đàng ngoài cho chí đàng trong Ai mà biết đến cô Sòng độ cho Làm tôi đệ tử thánh cô Dâng văn sự tích thỉnh cô giúp đền.
Bản văn Cô Chín Thượng Ngàn số 2
Gió thu thoảng ngát hương lan Trăng soi chín giếng nước vàng long lanh Thanh hoa sơn thuỷ hữu tình Có cô Chín Giếng anh linh khác thường Xinh thời hầu cận Mẫu Vương Dọn hàng quán mát âm dương núi Sòng Cầm đàn luyện khúc năm cung Gọi hồn non nước dục lòng thế nhân Cung thương gió Sở mây Tần Hồ cầm vọng nguyệt hoa xuân mỉm cươi Sự lòng cố quốc đầy vơi Sông thu nước chảy thuyền xuôi ngược dòng Xế chiều sương tản tuyết đông Cóng hồ tạm biệt tạ lòng quân vương Líu lo chim én gọi đàn Ử ơ tiếng vượn gọi con canh trường Sáng trời gà gáy tan sương Còn vang khúc nhạc canh trường đầy vơi Tuy rằng theo Mẫu về trời Anh linh xuất hiện núi đồi Thanh Hoa Cây sung cô lấy làm nhà Cây lan cổ thụ lắm hoa nhiều cành Đền cô sơn thuỷ hữu tình Đôi bên long hổ đua tranh chầu vào Minh đường tụ thuỷ hợp giao Cây si cô mắc võng đào hoạ ca Tháng hai nô nức gần xa Rước vào Ba Dội rước ra đền Sòng Âm dương đôi mạch giao thông Chín mươi chín giếng công đồng chảy ra Giữa đường chính sứ người qua Trăng thanh gió mát hiện ra bán hàng Ninh Bình,Thanh Hoá,Nghệ An Kẻ vô cầu tự rước chân nhang về thờ Lòng người như nước mùa thu Thấm nhuần cây cỏ bốn mùa tốt xanh Tay tiên tỉa lá vin cành Hoa tươi quả chín để dành đời sau Chân cô lả bước tới đâu Mở đường nhân nghĩa bắc cầu vinh hoa Nón buồm vai quẩy lẵng hoa Khi vào xứ Huế khi ra Bắc thành Bóng hồng đủng đỉnh non xanh Trăng in đáy nước long lanh suối vàng Gót tiên dong duổi dặm ngàn Hoa phô sắc tím lục lam da trời Lòng trần đục lắm ai ơi Vô duyên hồ dễ mấy người gặp tiên Vì dân đã nặng lời nguyền Bể sầu chưa cạn cõi tiên chưa về Cô vân ảm đạm chiều hè Muôn dân thành thị thôn quê ơn người Anh hùng nữ kiệt ai ơi Linh uy quét sạch bầu trời sáng trong Hồng dương rực rỡ tây đông Trăng sao vằng vặc bể trong muôn đời Thắp hương khấn nguyện Phật Trời Nôm ra kính chúc mấy lời văn ca Cô về trắc giáng điện toà Đem nước chín giếng ban ra mọi người Lòng trần đã rửa sạch rồi Tu nhân tích đức muôn đời hiển vinh.
Bản văn Cô Chín Thượng Ngàn số 3
Chim kêu vượn hót trên ngàn Dưới khe cá bạc cá vàng chầu lên Tam thai ngũ nhạc án tiền Trăng thanh gió mát quần tiên hội đồng. Khi vui ngự chiếc xe rồng Lúc buồn gảy khúc đàn thông, tỳ bà Ngự đồng yến vũ, oanh ca Khoan thai cô lại về tòa sơn trang. Rong chơi mười tám cửa ngàn Tam thập lục động sơn trang phép mầu Trở về Quán Cháo, Đền Dâu Danh lam cổ tích một bầu cảnh tiên. Cửu Tỉnh,Mẫu đã ban truyền Quyền cô chấp chính khắp miền trần gian. Dầu ai hữu sự kêu van Cô thương những kẻ trần phàm u mê. Những khi khuya sớm đi về Thập phương tiến bái cô xóa đi lỗi lầm. Ai mà ngạo ngược cường hung Coi thường cô Chín đền Sòng không thiêng. Hành cho điên đảo,đảo điên Trăm muôn thứ bệnh liên miên tháng ngày. Giận ai cô đã ra tay Làm cho đau ốm hẹn ngày mạng vong Làm cho bệnh ốp vào trong Cơm ăn chẳng được khiến lòng đầy vơi Khi lạnh lúc toát mồ hôi Đập đầu lạy đất bái trời mà kêu Tìm cô cầu đảo bái kiều Cô về phán bảo những điều nhỏ to Cô thương chỉ bảo dặn dò Nước tiên chín giếng cô cho lại lành. Tiếng đồn cô Chín anh linh Trong Nam,ngoài Bắc phụng tình làm tôi Tiên dù lánh hạc về trời Hồn thiêng vẫn ở lòng người thế gian.
Bản văn Cô Chín Thượng Ngàn số 4
Bóng gương nga soi miền Nam Việt Gặp bạn hiền ai biết rằng ai Có tiên than nữ đan đài Quản cai chín giếng nơi ngoài Sòng Sơn So bề tài sắc ai hơn Hoa ghen mặt ngọc liễu hờn mày châu Cung tiên giá ngự long lâu Sửa sang xiêm áo về chầu Mẫu Vương Cảnh tiên thú vị lạ nhường Cô đà dạo khắp bốn phương xa gần Phép cô giá vũ đằng vân Cứu người ngoài Bắc hiển thần cõi nam Dấu thiêng cô để trong am Cây si đánh dấu ngàn năm thành chồi Nền son liệt truyện hẳn hoi Ngũ hành bát quái luân hồi Đồ Thư Phép cô biến hiện thần cơ Nhờ ơn Quốc Mẫu đã dư thế thần Tiên cô cứu trợ người trần Ai hay nhủ bảo, biết thân giữ gìn Vâng lời Mẫu nhủ cô lên Nhờ tay tạo hóa được lên Châu Trần Muôn nhờ gặp chốn thanh tân Nhường xa bạn học nhường gần bạn tiên Ba trăng đã ước mười nguyền Miếu thờ cô lập thạch bàn cây si Sòng Sơn rừng suối đi về Một mầu hương lửa bốn mùa gió trăng Thanh tân lịch sự nào bằng Lấy cây làm tán lấy trăng làm đèn Thiếu cổ thụ cam toàn Một màu hương khói bốn bên suối rừng đàn thông Phách trúc vang lừng Chim dâng quả cúng vượn dâng hoa hầu Tiếng đồn khắp hết đâu đâu Kẻ xin phép lạ người cầu bùa thiêng Nén hương bát nước khấn nguyền Lễ kêu cô chín trình lên bơ tòa Tàn nhang nước thải ban ra Uống vào bệnh đỡ ngay đà bình yên Xin cô chắc giáng điện tiền Cây si giếng nước là nền dấu xưa Đồng cô hương khói phụng thờ Mấy người đã dễ được nhờ lộc vinh Trần gian lễ bạc tâm thành Cô lên thượng tấu thiên đình thánh cung Tai trừ lộc hưởng thiên chung Bát thiên thụ hưởng thiên xuân thọ trường.
Bản văn cô Chín múa quạt Quạt tầu ba sáu nan xương Cô cầm tới quạt cô thương thanh đồng Quạt xanh quạt trắng quạt hồng Quạt trắng dưới thoải quạt hồng trên thiên Đôi tay múa lượn cánh tiên Lầu lầu thu nguyệt thượng thiên trên trời Cánh tiên bay bổng tuyệt vời Nhác trông tựa thể giáng người tiên nga Quạt cho gió lộng sơn hà Quạt cho nam nữ trẻ già vui tươi Quạt cho chim hót hoa cười Quạt cho mát rượi lòng người thế gian Quạt cho sóng lặng bể an Trăng sao sáng tỏ xua tan mây mờ Trần gian căn số phải thờ Chưa ra hầu hạ còn cơ còn đầy Tưởng rằng thẹn gió e mây Ai ngờ phút nhớ phút khuây chẳng ngờ Khi vui múa quạt múa cờ Múa quạt tiến mẫu múa cờ tiến vua Dệt gấm thêu hoa: Đền thờ khung cửi bằng vàng Thoi ngà nạm ngọc thừa nhàn thêu hoa Về đồng xe chỉ luồn sa Chỉ thêu ánh tuyết kim sa ánh vàng Mũi kim (thêu) đưa xuống nhẹ nhàng Đưa lên khéo léo đảm đang thay là Cô thêu thỏ lặn ác tà Thêu non thêu nước thêu hoa thêu người Tiều phu kiếm củi trên đồi Sóng cồn mặt nước cá bơi giữa dòng Cô thêu mấy áng mây hồng Thêu nàng chức nữ ngự cung Quảng Hàn Tay tiên dệt lụa thêu loan Cát hồng tiên nữ tòa vàng vua cha.
Cô Chín Thượng Ngàn là vị thánh cô nổi tiếng linh thiêng trong Tứ Phủ Thánh Cô. Cô được cho là giáng hiện của Cô Chín Sòng Sơn nơi thượng ngàn.
2510
Người ta kể rằng Cô Chín được giáng thế 9 lần và hiện thân của cô được rất nhiều tích khác nhau như Cô Chín Giếng, Cô Chín Sòng Sơn, Cô Chín Thượng Ngàn…
“Bóng gương nga soi miền Nam Việt Gặp bạn hiền ai biết rằng ai Có tiên than nữ đan đài Quản cai chín giếng nơi ngoài Sòng Sơn So bề tài sắc ai hơn Hoa ghen mặt ngọc liễu hờn mày châu”
Sự tích về Cô Chín Thượng Ngàn
Cô Chín Thượng Ngàn là hiện thân của Cô Chín Sòng Sơn, là vị thánh cô đứng hàng thứ chín trong Tứ Phủ Thánh Cô, sau Cô Tám Đồi Chè và trước Cô Mười Đồng Mỏ. Dân gian kể rằng Cô Chín là vị Tiên Cô tài phép (cũng có thuyết cho rằng cô là con gái thứ 9 của Đức Vua Cha Ngọc Hoàng Thượng Đế) Cô giáng trần, hóa thành Cô bán nước ở cổng trước đền Ba Dọi, theo hầu Mẫu Sòng) theo hầu cận Thánh Mẫu Liễu Hạnh trong Sòng Sơn, cũng có tài liệu cho rằng Cô hầu bên Chầu Cửu hay Mẫu Thoải.
Tượng thờ Cô Chín Thượng Ngàn
Theo sự tích dân gian, Cô Chín là người tài giỏi có phép tiên thần thông quảng đại, Cô tinh thông thuật xem bói, 1000 quẻ cô bói ra không sai một quẻ nào. Ai phạm tội gì, Cô về tâu với Thiên Đình cho thu giam hồn phách rồi Cô hành cho điên dại. Khi thanh nhàn, Cô dạo chơi khắp trời Nam, đất Việt, đi qua thấy xứ Thanh cảnh lạ đẹp vô biên, cô liền cho hội họp thần nữ năm ba vạn cát, lấy gỗ sung làm nhà còn cây si thì cô mắc võng. Nhân dân quanh đây cầu đảo thấy linh ứng nên lập đền thờ cô ngay tại đất này. Với phép thần thông quảng đại cùng biệt tài xem bói nghìn quẻ trong những năm chống giặc ngoài xâm lược, cô đã phò vua giúp nước bằng cách tiên đoán trận mạc nhờ đó mà trăm trận trăm thắng.
Cô Chín linh thiêng giúp người cứu đời nên người dân ở khắp muôn nơi luôn dành sự tôn kính nhất định đối với Cô. Theo đó, tại mỗi nơi thờ phụng, người ta lại gọi Cô bằng cái tên khác nhau kèm với sự tích về Cô với tên gọi như: Cô Chín Suối Rồng tại Hải Phòng, Cô Chín Thượng Ngàn tại Bắc Giang, Cô Chín Sòng Sơn tại Thanh Hòa đều là nhưng cách gọi tên khác của Cô Chín. Tại những đền phủ này, nhân dân đều áp dụng hình thức thờ vọng Cô, mong Cô ban phước lành, bình an tới cho muôn dân.
Cô Chín Thượng Ngàn là một trong những hóa hiện của Cô Chín, cô là tiên nữ theo hầu cận kề Mẫu Thượng Ngàn, cô giáng trần nói tiếng Mán, tiếng Mường, cô múa đuốc soi đường, thêu hoa trên vải. Và vì cô Chín vốn là tiên nữ trên thiên cung, hầu cận Mẫu Liễu Hạnh nên Cô Chín thuộc về Thiên Phủ. Tuy vậy, Cô Chín được thờ tại các nơi miền núi thường được gọi là cô Chín Thượng với nghĩa Thượng Ngàn. Theo quan điểm của người viết thì Cô Chín ngự ở cả 3 ngôi: Thượng Thiên, Thượng Ngàn và Thoải Phủ. Trong Tứ Phủ Thánh Cô chỉ có một Cô Chín mà thôi và Cô Chín hóa thân vào cả 3 ngôi: Thượng Thiên, Thượng Ngàn và Thoải phủ.
Căn Cô Chín Thượng Ngàn
Những người có kinh nghiệm cho rằng, người có căn Cô Chín thường sinh vào tháng 9 âm lịch. Những người mang căn cô thường rất thông minh, sắc sảo, nhanh nhẹn, cốt cách thanh cao, đặc biệt là họ còn thích những máu sắc nổi bật như màu hồng, màu đỏ màu cam và thích các loại hoa thơm. Không những thế, người có căn cô Chín thì cũng có tính cách rất ghê gớm, nghiêm khắc của Cô Chín. Dù vậy nhưng tâm can những người này lại rất thánh thiện, tốt bụng và thương người vô bờ bến.
Về giác quan thứ 6, những người có căn cô chín thường sát âm, hay cảm nhận được người ở cõi âm. Do đó người có căn Cô Chín thường có khả năng xem bói, chữa bệnh âm và gọi hồn. Nhiều người biết mình có căn Cô Chín rồi kêu căn Cô long đong trắc trở, khổ sở quá thì phải ra mở phủ cho đỡ khổ nhưng mấy ai biết được đó chỉ là giải pháp tạm thời và việc mở phủ cũng không dễ dàng. Việc khổ sở long đong đó cũng chưa chắc là do cơ hành vì chẳng Thánh nào bắt mình thế này thế kia, điều này có thể do phúc kém hoặc duyên nợ nhiều hoặc do chính tâm bản thân mình đã không yên. Tốt nhất vẫn nên chăm chỉ tích đức trả nợ duyên cho hết và tĩnh tâm tu tập là ắt sẽ hết. Nếu thấy số mình khổ thì cũng đừng nên đổ tại là do cơ hành. Các cụ có câu “đức năng thắng số”, số của mình là do mình tạo ra, nghiệp tốt xấu thế nào thì mình cũng tạo rồi, bây giờ mới cải thiện thì chỉ cần tu nhân tích đức, thờ kính cha mẹ, kêu cầu gia tiên là được. Vì nếu có căn cô, được cô thương thì “muốn làm người bình thường cô cũng không cho”.
Hầu đồng giá Cô Chín Thượng Ngàn
Khi ngự đồng, cô Chín Thượng Ngàn mặc áo hồng phơn phớt màu đào phai, có khi cô múa quạt tiến Mẫu, múa cờ tiến Vua, cũng có khi cô thêu hoa dệt lụa, rồi lại múa cánh tiên. Ai cầu đảo cô đều sắm sửa lễ vật: nón đỏ, hài hoa, vòng hồng để dâng cô đều được cô chứng minh.
Người ta kể rằng Cô Chín được giáng thế 9 lần và hiện thân của cô được rất nhiều tích khác nhau như Cô Chín Giếng, Cô Chín Sòng Sơn, Cô Chín Thượng Ngàn…
“Bóng gương nga soi miền Nam Việt Gặp bạn hiền ai biết rằng ai Có tiên than nữ đan đài Quản cai chín giếng nơi ngoài Sòng Sơn So bề tài sắc ai hơn Hoa ghen mặt ngọc liễu hờn mày châu”
Sự tích về Cô Chín Thượng Ngàn
Cô Chín Thượng Ngàn là hiện thân của Cô Chín Sòng Sơn, là vị thánh cô đứng hàng thứ chín trong Tứ Phủ Thánh Cô, sau Cô Tám Đồi Chè và trước Cô Mười Đồng Mỏ. Dân gian kể rằng Cô Chín là vị Tiên Cô tài phép (cũng có thuyết cho rằng cô là con gái thứ 9 của Đức Vua Cha Ngọc Hoàng Thượng Đế) Cô giáng trần, hóa thành Cô bán nước ở cổng trước đền Ba Dọi, theo hầu Mẫu Sòng) theo hầu cận Thánh Mẫu Liễu Hạnh trong Sòng Sơn, cũng có tài liệu cho rằng Cô hầu bên Chầu Cửu hay Mẫu Thoải.
Tượng thờ Cô Chín Thượng Ngàn
Theo sự tích dân gian, Cô Chín là người tài giỏi có phép tiên thần thông quảng đại, Cô tinh thông thuật xem bói, 1000 quẻ cô bói ra không sai một quẻ nào. Ai phạm tội gì, Cô về tâu với Thiên Đình cho thu giam hồn phách rồi Cô hành cho điên dại. Khi thanh nhàn, Cô dạo chơi khắp trời Nam, đất Việt, đi qua thấy xứ Thanh cảnh lạ đẹp vô biên, cô liền cho hội họp thần nữ năm ba vạn cát, lấy gỗ sung làm nhà còn cây si thì cô mắc võng. Nhân dân quanh đây cầu đảo thấy linh ứng nên lập đền thờ cô ngay tại đất này. Với phép thần thông quảng đại cùng biệt tài xem bói nghìn quẻ trong những năm chống giặc ngoài xâm lược, cô đã phò vua giúp nước bằng cách tiên đoán trận mạc nhờ đó mà trăm trận trăm thắng.
Cô Chín linh thiêng giúp người cứu đời nên người dân ở khắp muôn nơi luôn dành sự tôn kính nhất định đối với Cô. Theo đó, tại mỗi nơi thờ phụng, người ta lại gọi Cô bằng cái tên khác nhau kèm với sự tích về Cô với tên gọi như: Cô Chín Suối Rồng tại Hải Phòng, Cô Chín Thượng Ngàn tại Bắc Giang, Cô Chín Sòng Sơn tại Thanh Hòa đều là nhưng cách gọi tên khác của Cô Chín. Tại những đền phủ này, nhân dân đều áp dụng hình thức thờ vọng Cô, mong Cô ban phước lành, bình an tới cho muôn dân.
Cô Chín Thượng Ngàn là một trong những hóa hiện của Cô Chín, cô là tiên nữ theo hầu cận kề Mẫu Thượng Ngàn, cô giáng trần nói tiếng Mán, tiếng Mường, cô múa đuốc soi đường, thêu hoa trên vải. Và vì cô Chín vốn là tiên nữ trên thiên cung, hầu cận Mẫu Liễu Hạnh nên Cô Chín thuộc về Thiên Phủ. Tuy vậy, Cô Chín được thờ tại các nơi miền núi thường được gọi là cô Chín Thượng với nghĩa Thượng Ngàn. Theo quan điểm của người viết thì Cô Chín ngự ở cả 3 ngôi: Thượng Thiên, Thượng Ngàn và Thoải Phủ. Trong Tứ Phủ Thánh Cô chỉ có một Cô Chín mà thôi và Cô Chín hóa thân vào cả 3 ngôi: Thượng Thiên, Thượng Ngàn và Thoải phủ.
Căn Cô Chín Thượng Ngàn
Những người có kinh nghiệm cho rằng, người có căn Cô Chín thường sinh vào tháng 9 âm lịch. Những người mang căn cô thường rất thông minh, sắc sảo, nhanh nhẹn, cốt cách thanh cao, đặc biệt là họ còn thích những máu sắc nổi bật như màu hồng, màu đỏ màu cam và thích các loại hoa thơm. Không những thế, người có căn cô Chín thì cũng có tính cách rất ghê gớm, nghiêm khắc của Cô Chín. Dù vậy nhưng tâm can những người này lại rất thánh thiện, tốt bụng và thương người vô bờ bến.
Về giác quan thứ 6, những người có căn cô chín thường sát âm, hay cảm nhận được người ở cõi âm. Do đó người có căn Cô Chín thường có khả năng xem bói, chữa bệnh âm và gọi hồn. Nhiều người biết mình có căn Cô Chín rồi kêu căn Cô long đong trắc trở, khổ sở quá thì phải ra mở phủ cho đỡ khổ nhưng mấy ai biết được đó chỉ là giải pháp tạm thời và việc mở phủ cũng không dễ dàng. Việc khổ sở long đong đó cũng chưa chắc là do cơ hành vì chẳng Thánh nào bắt mình thế này thế kia, điều này có thể do phúc kém hoặc duyên nợ nhiều hoặc do chính tâm bản thân mình đã không yên. Tốt nhất vẫn nên chăm chỉ tích đức trả nợ duyên cho hết và tĩnh tâm tu tập là ắt sẽ hết. Nếu thấy số mình khổ thì cũng đừng nên đổ tại là do cơ hành. Các cụ có câu “đức năng thắng số”, số của mình là do mình tạo ra, nghiệp tốt xấu thế nào thì mình cũng tạo rồi, bây giờ mới cải thiện thì chỉ cần tu nhân tích đức, thờ kính cha mẹ, kêu cầu gia tiên là được. Vì nếu có căn cô, được cô thương thì “muốn làm người bình thường cô cũng không cho”.
Hầu đồng giá Cô Chín Thượng Ngàn
Khi ngự đồng, cô Chín Thượng Ngàn mặc áo hồng phơn phớt màu đào phai, có khi cô múa quạt tiến Mẫu, múa cờ tiến Vua, cũng có khi cô thêu hoa dệt lụa, rồi lại múa cánh tiên. Ai cầu đảo cô đều sắm sửa lễ vật: nón đỏ, hài hoa, vòng hồng để dâng cô đều được cô chứng minh.
Danh sách đền Cô Chín ở thành phố Hà Nội dành ᴄho những ᴄon hương đạo Mẫu Tứ Phủ nhất tâm muốn đến ᴠái lạу tại đền thờ Cô Chín ở Hà Nội.
2442
Đền Mẫu Sòng Sơn
Đền Cô Chín hay Đền Sòng Sơn Vọng Từ tọa lạc tại số 35 phố Tôn Đức Thắng, phường Quốc Tử Giám, Quận Đống Đa, thành phố Hà Nội.
Đền được coi là nơi thờ vọng của Cô Chín Sòng Sơn.
Đền Cô Chín tại Hà Nội
Sòng Sơn Vọng Từ cũng là nơi hiện nay đang lưu giữ bát hương của Miếu Hai Cô bên tường của Quốc Tử Giám xưa kia được chuyển về.
Đây là một ngôi đền cổ, nhưng không rõ được xây dựng vào thời nào. Năm 1947, thực dân Pháp đã đốt phá ngôi đền. Năm 1949 – 1951, ngôi đền được xây dựng lại. Sau này, bị dân cư lấn chiếm nên ngôi đền còn lại một khuôn viên nhỏ hẹp.
Tồn tại tới ngày nay, di tích đền Sòng Sơn còn bảo lưu được bộ di vật văn hoá – lịch sử khá phong phú, đa dạng với nhiều chủng loại và chất lượng khác nhau: 4 bức hoành phi, 3 bức cửa võng, chạm rồng chầu, 1 long ngai chạm rồng thế kỉ XIX, 10 khám thờ, 37 pho tượng tròn.
Sòng Sơn Vọng Từ cũng là nơi yết lễ cho các đệ tử tại Hà Nội mến mộ Cô Chín Sòng Sơn khi không có hoặc chưa có dịp vào Thanh Hóa lễ Cô.
Đền Cô Chín Kim Giang
Đền Cô Chín tọa lạc tại 122 Kim Giang, phường Đại Kim, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội.
Miếu Cô Chín Hào Nam
Miếu Cô Chín Giếng tọa lạc tại 86 Hào Nam, phường Ô Chợ Dừa, quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội
Miếu Cô Chín Lan Bá
Tọa lạc tại ngõ Lan Bá, phường Trung Phụng, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội
Miếu Cô Chín Gia Quất
Miếu Thờ Cô Chín Gia Quất tọa lạc tại số 32 ngõ 29 Thượng Thanh, phường Thượng Thanh, quận Long Biên, thành phố Hà Nội (gần ᴄhung ᴄư Roуal Citу Sông Hồng)
Đền Mẫu Sòng Sơn
Đền Cô Chín hay Đền Sòng Sơn Vọng Từ tọa lạc tại số 35 phố Tôn Đức Thắng, phường Quốc Tử Giám, Quận Đống Đa, thành phố Hà Nội.
Đền được coi là nơi thờ vọng của Cô Chín Sòng Sơn.
Đền Cô Chín tại Hà Nội
Sòng Sơn Vọng Từ cũng là nơi hiện nay đang lưu giữ bát hương của Miếu Hai Cô bên tường của Quốc Tử Giám xưa kia được chuyển về.
Đây là một ngôi đền cổ, nhưng không rõ được xây dựng vào thời nào. Năm 1947, thực dân Pháp đã đốt phá ngôi đền. Năm 1949 – 1951, ngôi đền được xây dựng lại. Sau này, bị dân cư lấn chiếm nên ngôi đền còn lại một khuôn viên nhỏ hẹp.
Tồn tại tới ngày nay, di tích đền Sòng Sơn còn bảo lưu được bộ di vật văn hoá – lịch sử khá phong phú, đa dạng với nhiều chủng loại và chất lượng khác nhau: 4 bức hoành phi, 3 bức cửa võng, chạm rồng chầu, 1 long ngai chạm rồng thế kỉ XIX, 10 khám thờ, 37 pho tượng tròn.
Sòng Sơn Vọng Từ cũng là nơi yết lễ cho các đệ tử tại Hà Nội mến mộ Cô Chín Sòng Sơn khi không có hoặc chưa có dịp vào Thanh Hóa lễ Cô.
Đền Cô Chín Kim Giang
Đền Cô Chín tọa lạc tại 122 Kim Giang, phường Đại Kim, quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội.
Miếu Cô Chín Hào Nam
Miếu Cô Chín Giếng tọa lạc tại 86 Hào Nam, phường Ô Chợ Dừa, quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà Nội
Miếu Cô Chín Lan Bá
Tọa lạc tại ngõ Lan Bá, phường Trung Phụng, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội
Miếu Cô Chín Gia Quất
Miếu Thờ Cô Chín Gia Quất tọa lạc tại số 32 ngõ 29 Thượng Thanh, phường Thượng Thanh, quận Long Biên, thành phố Hà Nội (gần ᴄhung ᴄư Roуal Citу Sông Hồng)
Hiện chưa thấy tài liệu nào nói về việc Cô Chín giáng sinh vào một nhân vật nào trên trần gian. Như vậy, thân thế của Cô nghiêng về phía thiên thần. Ai cầu đảo cô đều sắm sửa lễ vật: Nón đỏ, hài hoa, vòng hồng hay võng đào.
Dân gian kể sự tích Cô Chín Sòng Sơn rằng Cô là vị tiên Cô tài phép theo hầu Mẫu Liễu Hạnh trong vùng Sòng Sơn đất Thanh Hóa. Tuy nhiên cũng có tài liệu cho rằng Cô hầu bên Chầu Chín Cửu Tỉnh hay Mẫu Thoải. Cô tài giỏi có phép tiên thần thông quảng đại lại tinh thông thuật xem bói, 1000 quẻ cô bói ra thì không sai một quẻ nào. Ai mà phạm tội hay thất kính, cô về tâu với Thiên Đình cho thu giam hồn phách rồi cô hành cho dở điên, dở dại.
Khi thanh nhàn cô lại dạo chơi khắp vùng trời Nam, đất Việt, thấy xứ Thanh cảnh lạ đẹp vô biên, cô liên cho hội họp thần nữ năm ba vạn cát, lấy gỗ sung làm nhà còn cây si thì cô mắc võng. Nhân dân cầu đảo thấy linh ứng bèn lập đền thờ cô ngay tại đất này.
Một số danh hiệu khác của Cô Chín Sòng Sơn
Cô Chín linh thiêng cứu người, giúp đời nên người dân ở khắp muôn nơi phụng thờ. Theo đó, tại mỗi nơi thờ phụng cô, người ta lại kính nể gọi cô bằng cái tên khác nhau. Những tên gọi như Cô Chín Suối Rồng tại Hải Phòng, Cô Chín Thượng Thiên tại Bắc Giang đều là cách gọi khác của Cô Chín Sòng.
Ban thờ Cô Chín
Tại những đền phủ này, người ta đều áp dụng hình thức thờ vọng cô, mong cầu cô ban phước lành, bình an tới cho muôn dân. Cho đến nay, một số danh hiệu về cô Chín được người dân thường gọi như: Cô Chín, Cô Chín Sòng Sơn, Cô Chín Đền Sòng, Cô Chín Giếng, Cô Chín Rồng, Cô Chín Suối, Cô Chín Tây Thiên, Cô Chín Thượng.
Căn Cô Chín
Cô Chín Sòng Sơn là một thánh cô có nhiều quyền phép. Những người có căn Cô Chín thường có khả năng xem bói, chữa bệnh và gọi hồn. Tuy nhiên, trong khi giáng hầu Cô Chín chỉ hay cho thuốc chữa bệnh.
Hầu giá Cô Chín Sòng Sơn
Cô Chín rất hay ngự đồng. Hết các thanh đồng khi Hầu Thánh đều có hầu giá Cô Chín. Khi giáng hầu Cô Chín thường mặc áo hồng phơn phớt màu đào phai và cô múa quạt tiến Mẫu.
Đôi khi Cô cũng múa cờ tiến Vua, cũng có khi cô thêu hoa dệt lụa, rồi lại múa cánh tiên. Ai cầu đảo cô đều sắm sửa lễ vật: Nón đỏ, hài hoa, vòng hồng hay võng đào.
Khánh tiệc Cô Chín Sòng Sơn
Ngày chính tiệc Cô Chín Sòng Sơn là mùng 9 tháng 9 âm lịch. Đây cũng là ngày tiệc Mẫu Cửu.
Đền thờ Cô Chín Sòng Sơn
Đền Cô Chín Sòng Sơn tại phường Bắc Sơn, thị xã Bỉm Sơn. Nếu từ thành phố Hà Nội về thành phố Thanh Hóa đền Mẫu Sòng Sơn nằm ở bên phải đường còn đền Cô Chín Sòng Sơn nằm bên trái. Hai đền chỉ cách nhau khoảng 1km.
Đền Cô Chín Sòng là nơi thờ chính của Cô Chín Sòng Sơn và Mẫu Cửu, Chầu Cửu. Do danh tiếng của Cô Chín Sòng Sơn quá lớn nên đôi khi chúng ta chỉ nghĩ rằng đây là nơi thờ chính của riêng Cô Chín. Hiện nay, trong cung cấm là nơi thờ Mẫu Cửu có phối thờ thêm Tam Tòa Thánh Mẫu. Còn Chầu Cửu có một cung riêng ở bên tay trái của cung Cô Chín. Vì vậy, đền nơi đây sau khi lễ Cô Chín, chúng ta nên lễ Chầu Cửu và Mẫu Cửu.
Tại thành phố Hà Nội cũng có một số đền thờ Vọng Cô Chín có thể kể đến như:
– Đền Kim Giang (Số 122 Kim Giang, Phường Đại Kim, Quận Hoàng Mai, Hà Nội)
– Đền Mẫu Sòng Sơn (Số 35 Tôn Đức Thắng, Phường Hàng Bột, Quận Đống Đa, Hà Nội)
– Miếu Cô Chín Giếng (Số 86 Hào Nam, Phường Chợ Dừa, Quận Hoàn Kiếm, Hà Nội)
– Miếu Cô Chín (Ngõ Lan Bá, Phường Trung Phụng, Quận Đống Đa, Hà Nội)
– Miếu thờ Cô Chín – Gia Quất (Số 32 Ngõ 29 Thượng Thanh, Thượng Thanh, Long Biên, Hà Nội)
– Dưới đây là cách sắm lễ cúng và bài văn khấn Cô Chín chuẩn xác mà Văn Hóa Tâm Linh sưu tầm chia sẻ giúp cho việc cầu tài lộc và bình an của mỗi người được suôn sẻ.
Cách sắm lễ cúng cô Chín đền Sòng
Việc sắm lễ cúng cô Chín tùy điều kiện kinh tế của mỗi người miễn sao có tâm là được. Lễ vật phổ biến khi sắm lễ cúng cô Chín gồm: đĩa xôi, con gà, mâm quả, vàng mã, cây tiền, những cành vàng, cành bạc. Nếu như không có điều kiện thì bạn có thể chuẩn bị một mâm cúng đơn giản: thẻ hương, bông hoa và tập tiền âm phủ.
Khi đến cúng cô Chín phải giữ cho mình sự thanh tịnh, nhẹ nhàng thắp nén hương và thành tâm cầu khấn để xin lộc Cô. Có thể cầu xin về sức khỏe, làm ăn buôn bán, cầu con cái.
Văn khấn Cô Chín Sòng Sơn
Con Nam Mô A Di Đà Phật
Con Lạy 9 phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương
Con Nam Mô thường trụ thập phương Phật
Con Nam Mô thường trụ thập phương Pháp
Con Nam Mô thường trụ thập phương Tăng
Con sám hối con lạy Phật tổ như Lai
Con sám hối con lạy Phật thích ca
Con sám hối con lạy Phật bà Quán thế âm bồ tát ma ha tát
Con nam mô a di đà phật
Con sám hối Thiên phủ, nhạc phủ, thoải phủ, địa phủ, Công đồng 4 phủ vạn linh
Con lạy Ngọc Hoàng Thượng đế
Con lạy Vua Cha Bát Hải Đồng Bằng
Con lạy Quan Nam Tào, Bắc đẩu
Con Lạy Tứ vị Chúa tiên tứ vị thánh Mẫu: Mẫu cửu trùng thiên, Phủ giày Quốc Mẫu, Mẫu nghi thiên hạ, Sòng Sơn Quốc Mẫu. Sơn Lâm Đông Cuông Quốc Mẫu. Sơn Lâm Bắc Lệ Thánh Mẫu. Thuỷ Cung Thánh Mẫu.
Con lạy Tứ vị Vua Bà Cờn Môn
Con lạy Đức ông Trần triều hiển thánh hưng đạo đại vương. Đức ông đệ tam Cửa suốt. Nhị vị vương Cô. Cô bé Cửa suốt. Cậu bé Cửa Đông.
Con lạy Tam vị chúa mường
Chúa mường đệ nhất tây thiên
Chúa mường đệ nhị Nguyệt Hồ
Chúa mường đệ tam Lâm Thao
Chúa Năm Phương bản cảnh
Con lạy Ngũ vị Tôn Ông Hội Đồng Quan Lớn
Quan lớn đệ nhất
Quan lớn đệ nhị giám sát
Quan lớn đệ tam Lảnh giang
Quan lớn đệ tứ khâm sai
Quan lớn đệ ngũ tuần tranh
Con lạy Tứ Phủ Chầu Bà
Chầu bà đệ nhất, Chầu bà đệ nhị Đông Cuông
Chầu đệ tam thoải phủ, Chầu Thác Bờ
Chầu đệ tứ khâm sai quyền cai bốn phủ
Chầu Năm Suối Lân, Chầu Sáu Lục Cung Nương
Chầu Bảy Kim Giao, Chầu Tám Bát nàn Đông Nhung
Chầu Cửu Đền Sòng, Chầu Mười Đồng Mỏ Chi Lăng
Chầu Bé Công Đồng Bắc Lệ.
Con lạy Tứ Phủ Ông Hoàng
Ông Hoàng Cả, Ông Đôi Triệu Tường, Ông Hoàng Bơ
Ông Hoàng Bảy Bảo Hà, Ông Tám Bắc Quốc Suối Mỡ
Ông Chín Cờn Môn, Ông Mười Nghệ An
Con Lạy Tứ phủ Thánh Cô 9 Sòng Sơn
Con lạy quan thủ gia chầu bà thủ bản đền. Quan đứng đầu đồng, chầu cai bản mệnh. Hội đồng các quan, hội đồng các giá trên ngàn dưới thoải. 12 cửa rừng 12 cửa bể, Con Lạy Chúa sơn lâm sơn trang. Ông Thanh xà bạch xà cùng các cô tiên nàng chấp lễ chấp bái. Con lạy táo quân quan thổ thần. Bà Chúa đất, bà chúa bản cảnh cai quản bản đền hoãn tĩnh linh đền.
Hôm nay là ngày: ……… tháng ……….năm …………
Tín Chủ ……………..Tuổi ………….
Ngụ Tại ………………………………
Con xin: ………………………………….
Bản văn Cô Chín Sòng Sơn
Văn Cô Chín Sòng Sơn được sử dụng trong lời hát văn Cô Chín:
Hiện chưa thấy tài liệu nào nói về việc Cô Chín giáng sinh vào một nhân vật nào trên trần gian. Như vậy, thân thế của Cô nghiêng về phía thiên thần. Ai cầu đảo cô đều sắm sửa lễ vật: Nón đỏ, hài hoa, vòng hồng hay võng đào.
Dân gian kể sự tích Cô Chín Sòng Sơn rằng Cô là vị tiên Cô tài phép theo hầu Mẫu Liễu Hạnh trong vùng Sòng Sơn đất Thanh Hóa. Tuy nhiên cũng có tài liệu cho rằng Cô hầu bên Chầu Chín Cửu Tỉnh hay Mẫu Thoải. Cô tài giỏi có phép tiên thần thông quảng đại lại tinh thông thuật xem bói, 1000 quẻ cô bói ra thì không sai một quẻ nào. Ai mà phạm tội hay thất kính, cô về tâu với Thiên Đình cho thu giam hồn phách rồi cô hành cho dở điên, dở dại.
Khi thanh nhàn cô lại dạo chơi khắp vùng trời Nam, đất Việt, thấy xứ Thanh cảnh lạ đẹp vô biên, cô liên cho hội họp thần nữ năm ba vạn cát, lấy gỗ sung làm nhà còn cây si thì cô mắc võng. Nhân dân cầu đảo thấy linh ứng bèn lập đền thờ cô ngay tại đất này.
Một số danh hiệu khác của Cô Chín Sòng Sơn
Cô Chín linh thiêng cứu người, giúp đời nên người dân ở khắp muôn nơi phụng thờ. Theo đó, tại mỗi nơi thờ phụng cô, người ta lại kính nể gọi cô bằng cái tên khác nhau. Những tên gọi như Cô Chín Suối Rồng tại Hải Phòng, Cô Chín Thượng Thiên tại Bắc Giang đều là cách gọi khác của Cô Chín Sòng.
Ban thờ Cô Chín
Tại những đền phủ này, người ta đều áp dụng hình thức thờ vọng cô, mong cầu cô ban phước lành, bình an tới cho muôn dân. Cho đến nay, một số danh hiệu về cô Chín được người dân thường gọi như: Cô Chín, Cô Chín Sòng Sơn, Cô Chín Đền Sòng, Cô Chín Giếng, Cô Chín Rồng, Cô Chín Suối, Cô Chín Tây Thiên, Cô Chín Thượng.
Căn Cô Chín
Cô Chín Sòng Sơn là một thánh cô có nhiều quyền phép. Những người có căn Cô Chín thường có khả năng xem bói, chữa bệnh và gọi hồn. Tuy nhiên, trong khi giáng hầu Cô Chín chỉ hay cho thuốc chữa bệnh.
Hầu giá Cô Chín Sòng Sơn
Cô Chín rất hay ngự đồng. Hết các thanh đồng khi Hầu Thánh đều có hầu giá Cô Chín. Khi giáng hầu Cô Chín thường mặc áo hồng phơn phớt màu đào phai và cô múa quạt tiến Mẫu.
Đôi khi Cô cũng múa cờ tiến Vua, cũng có khi cô thêu hoa dệt lụa, rồi lại múa cánh tiên. Ai cầu đảo cô đều sắm sửa lễ vật: Nón đỏ, hài hoa, vòng hồng hay võng đào.
Khánh tiệc Cô Chín Sòng Sơn
Ngày chính tiệc Cô Chín Sòng Sơn là mùng 9 tháng 9 âm lịch. Đây cũng là ngày tiệc Mẫu Cửu.
Đền thờ Cô Chín Sòng Sơn
Đền Cô Chín Sòng Sơn tại phường Bắc Sơn, thị xã Bỉm Sơn. Nếu từ thành phố Hà Nội về thành phố Thanh Hóa đền Mẫu Sòng Sơn nằm ở bên phải đường còn đền Cô Chín Sòng Sơn nằm bên trái. Hai đền chỉ cách nhau khoảng 1km.
Đền Cô Chín Sòng là nơi thờ chính của Cô Chín Sòng Sơn và Mẫu Cửu, Chầu Cửu. Do danh tiếng của Cô Chín Sòng Sơn quá lớn nên đôi khi chúng ta chỉ nghĩ rằng đây là nơi thờ chính của riêng Cô Chín. Hiện nay, trong cung cấm là nơi thờ Mẫu Cửu có phối thờ thêm Tam Tòa Thánh Mẫu. Còn Chầu Cửu có một cung riêng ở bên tay trái của cung Cô Chín. Vì vậy, đền nơi đây sau khi lễ Cô Chín, chúng ta nên lễ Chầu Cửu và Mẫu Cửu.
Tại thành phố Hà Nội cũng có một số đền thờ Vọng Cô Chín có thể kể đến như:
– Đền Kim Giang (Số 122 Kim Giang, Phường Đại Kim, Quận Hoàng Mai, Hà Nội)
– Đền Mẫu Sòng Sơn (Số 35 Tôn Đức Thắng, Phường Hàng Bột, Quận Đống Đa, Hà Nội)
– Miếu Cô Chín Giếng (Số 86 Hào Nam, Phường Chợ Dừa, Quận Hoàn Kiếm, Hà Nội)
– Miếu Cô Chín (Ngõ Lan Bá, Phường Trung Phụng, Quận Đống Đa, Hà Nội)
– Miếu thờ Cô Chín – Gia Quất (Số 32 Ngõ 29 Thượng Thanh, Thượng Thanh, Long Biên, Hà Nội)
– Dưới đây là cách sắm lễ cúng và bài văn khấn Cô Chín chuẩn xác mà Văn Hóa Tâm Linh sưu tầm chia sẻ giúp cho việc cầu tài lộc và bình an của mỗi người được suôn sẻ.
Cách sắm lễ cúng cô Chín đền Sòng
Việc sắm lễ cúng cô Chín tùy điều kiện kinh tế của mỗi người miễn sao có tâm là được. Lễ vật phổ biến khi sắm lễ cúng cô Chín gồm: đĩa xôi, con gà, mâm quả, vàng mã, cây tiền, những cành vàng, cành bạc. Nếu như không có điều kiện thì bạn có thể chuẩn bị một mâm cúng đơn giản: thẻ hương, bông hoa và tập tiền âm phủ.
Khi đến cúng cô Chín phải giữ cho mình sự thanh tịnh, nhẹ nhàng thắp nén hương và thành tâm cầu khấn để xin lộc Cô. Có thể cầu xin về sức khỏe, làm ăn buôn bán, cầu con cái.
Văn khấn Cô Chín Sòng Sơn
Con Nam Mô A Di Đà Phật
Con Lạy 9 phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương
Con Nam Mô thường trụ thập phương Phật
Con Nam Mô thường trụ thập phương Pháp
Con Nam Mô thường trụ thập phương Tăng
Con sám hối con lạy Phật tổ như Lai
Con sám hối con lạy Phật thích ca
Con sám hối con lạy Phật bà Quán thế âm bồ tát ma ha tát
Con nam mô a di đà phật
Con sám hối Thiên phủ, nhạc phủ, thoải phủ, địa phủ, Công đồng 4 phủ vạn linh
Con lạy Ngọc Hoàng Thượng đế
Con lạy Vua Cha Bát Hải Đồng Bằng
Con lạy Quan Nam Tào, Bắc đẩu
Con Lạy Tứ vị Chúa tiên tứ vị thánh Mẫu: Mẫu cửu trùng thiên, Phủ giày Quốc Mẫu, Mẫu nghi thiên hạ, Sòng Sơn Quốc Mẫu. Sơn Lâm Đông Cuông Quốc Mẫu. Sơn Lâm Bắc Lệ Thánh Mẫu. Thuỷ Cung Thánh Mẫu.
Con lạy Tứ vị Vua Bà Cờn Môn
Con lạy Đức ông Trần triều hiển thánh hưng đạo đại vương. Đức ông đệ tam Cửa suốt. Nhị vị vương Cô. Cô bé Cửa suốt. Cậu bé Cửa Đông.
Con lạy Tam vị chúa mường
Chúa mường đệ nhất tây thiên
Chúa mường đệ nhị Nguyệt Hồ
Chúa mường đệ tam Lâm Thao
Chúa Năm Phương bản cảnh
Con lạy Ngũ vị Tôn Ông Hội Đồng Quan Lớn
Quan lớn đệ nhất
Quan lớn đệ nhị giám sát
Quan lớn đệ tam Lảnh giang
Quan lớn đệ tứ khâm sai
Quan lớn đệ ngũ tuần tranh
Con lạy Tứ Phủ Chầu Bà
Chầu bà đệ nhất, Chầu bà đệ nhị Đông Cuông
Chầu đệ tam thoải phủ, Chầu Thác Bờ
Chầu đệ tứ khâm sai quyền cai bốn phủ
Chầu Năm Suối Lân, Chầu Sáu Lục Cung Nương
Chầu Bảy Kim Giao, Chầu Tám Bát nàn Đông Nhung
Chầu Cửu Đền Sòng, Chầu Mười Đồng Mỏ Chi Lăng
Chầu Bé Công Đồng Bắc Lệ.
Con lạy Tứ Phủ Ông Hoàng
Ông Hoàng Cả, Ông Đôi Triệu Tường, Ông Hoàng Bơ
Ông Hoàng Bảy Bảo Hà, Ông Tám Bắc Quốc Suối Mỡ
Ông Chín Cờn Môn, Ông Mười Nghệ An
Con Lạy Tứ phủ Thánh Cô 9 Sòng Sơn
Con lạy quan thủ gia chầu bà thủ bản đền. Quan đứng đầu đồng, chầu cai bản mệnh. Hội đồng các quan, hội đồng các giá trên ngàn dưới thoải. 12 cửa rừng 12 cửa bể, Con Lạy Chúa sơn lâm sơn trang. Ông Thanh xà bạch xà cùng các cô tiên nàng chấp lễ chấp bái. Con lạy táo quân quan thổ thần. Bà Chúa đất, bà chúa bản cảnh cai quản bản đền hoãn tĩnh linh đền.
Hôm nay là ngày: ……… tháng ……….năm …………
Tín Chủ ……………..Tuổi ………….
Ngụ Tại ………………………………
Con xin: ………………………………….
Bản văn Cô Chín Sòng Sơn
Văn Cô Chín Sòng Sơn được sử dụng trong lời hát văn Cô Chín:
Đền Cô Chín Giếng là một trong những ngôi đền linh thiêng nhất xứ Thanh. Đền đã được nhà nước xếp hạng di sản lịch sử cấp quốc gia.
2005
Đến tham quan và đi lễ Đền Cô ngoài việc dâng hương tại cung thờ Cô Chín quý khách còn được tham quan dòng suối trong mát (tương truyền là chín miệng giếng thiêng).
Linh thiêng đền Cô Chín Giếng
Đền Chín Giếng (còn gọi là đền Cô Chín Giếng) là nơi thờ Cửu Thiên Huyền Nữ – con gái thứ chín của Ngọc Hoàng Thượng Đế. Đền Chín Giếng cách đền Sòng Sơn 1 km về phía Đông, thuộc Trang Cổ Đam, Phú Dương, Phủ Tống Sơn, Thanh Hóa; nay là phường Bắc Sơn, thị xã Bỉm Sơn, Thanh Hóa. Được khởi dựng cùng thời với Đền Mẫu Sòng Sơn (Thời Cảnh Hưng, triều vua Lê Hiển Tông 1740 -1786). Đền được tu sửa vào năm 1939. Năm 1993 được Bộ Văn Hóa – Thông tin công nhận là Di tích lịch sử – văn hóa cấp Quốc Gia. Năm 2004 được trùng tu tôn tạo.
Khấn cầu tại đền Cô Chín
Trong trận chiến giữa Tiền Quân Thánh và Chúa Liễu Hạnh tại Sòng Sơn, Liễu Hạnh lâm nạn, biến thành con rồng ẩn về nơi Cửu Thiên Công Chúa đang ngự là chín cái giếng thiêng; Chúa Liễu Hạnh được Cửu thiên Huyền Nữ hóa phép che chở; được Phật Bà Quan Âm ra tay cứu đỡ , nên Liễu Hạnh thoát được lưới vây của Tiền Quân Thánh.
Cảm tạ đức từ bi của Phật bà Quan Âm Bồ Tát, Chúa Liễu quy y theo Phật, và cảm tình cưu mang của Cửu Thiên Huyền Nữ, chúa Liễu Hạnh kết nghĩa chị em với Cửu Thiên Huyền Nữ. Bởi vậy, hàng năm khi lễ rước bóng Thánh Mẫu Liễu Hạnh bao giờ kiệu rước Thánh Mẫu cũng được rước đi từ Đền Sòng sang đến Cô Chín, như muốn nói lên hình ảnh chị đến thăm em – Một nét đẹp truyền thống của dân tộc Việt Nam.
Để ghi nhớ và tri ân đối với Cửu Thiên Huyền Nữ đã có công cứu hộ Chúa Liễu Hạnh, nhân dân lập đền thờ ngay bên cạnh chín cái giếng thiêng. Vì vậy ngồi đền đó được dân quen gọi là Đền Chín Giếng, hoặc Đền Cô Chín.
Trước đền là suối Sòng (Dòng suối tự nhiên chảy qua đền Sòng và Đền Chín Giếng). Dưới mặt suối thiên nhiên kiến tạo nên cảnh quan kỳ vĩ với 9 miệng giếng sâu quanh năm dâng nguồn nước trong xanh, không bao giờ vơi cạn.
Hầu đồng Cô Chín Giếng – Sòng Sơn
Lễ hội Đền Cô Chín Giếng
Đền Cô Chín là một trong những ngôi đền linh thiêng nhất xứ Thanh. Đền đã được nhà nước xếp hạng di sản lịch sử cấp quốc gia. Đến tham quan và đi lễ Đền Cô ngoài việc dâng hương tại cung thờ Cô Chín quý khách còn được tham quan dòng suối trong mát (tương truyền là chín miệng giếng thiêng).
Hàng năm có rất nhiều du khách khắp bốn phương đến tham quan và dâng lễ tại đền Cô Chín. Vào ngày 26 tháng 2 âm lịch thường có lễ hội truyền thống (lễ rước kiệu từ đền Sòng Sơn sang đền cô Chín rồi lên đèo Ba Dội). Ngày 9 tháng 9 Âm lịch là chính hội của đền Cô chín nhưng ngay từ những ngày đầu xuân năm mới người dân cả nước đã nô nức chảy hội về đền Cô Chín để cầu xin Sức Khoẻ – Bình An – Tài Lộc – Làm Ăn Kinh Doanh.
Chuẩn bị lễ vật Đền Cô Chín Giếng
Tại Đền cô có rất nhiều địa chỉ bày bán phong phú nhiều đồ lễ. Bên cạnh những mâm lễ mặn là những mâm vàng mã, cây tiền, những cành vàng, cành bạc. Mâm lễ được sắp tuỳ tâm đôi khi là thẻ hương, bông hoa và vài tập tiền âm phủ, có người cầu kỳ thì đĩa xôi, con gà, mâm quả đủ đầy không nữa thì dâng nhưng bộ vàng mã đặc trưng. Bước vào cửa Cô thắp nén hương và thành tâm cầu khấn để xin lộc Cô, cầu khấn cho một năm khoẻ mạnh, làm ăn buôn bán phát tài, phát lộc, cầu con cầu của…
Đường đi đến Đền Cô Chín Giếng từ Hà Nội
Từ Hà Nội, quý khách di chuyển theo đường cao tốc Hà Nội – Ninh Bình, tiếp tục theo quốc lộ 1 để đi Bỉm Sơn, Thanh Hóa. Đền Cô Chín thuộc Khu 5, phường Bắc Sơn, thị xã Bỉm Sơn, Thanh Hóa, cách Hà Nội khoảng 125 km. Cùng một tuyến đường, quý khách có thể kết hợp lễ đền Sòng, chiêm bái lễ chùa Am Tiên trên Núi Nưa.
Đến tham quan và đi lễ Đền Cô ngoài việc dâng hương tại cung thờ Cô Chín quý khách còn được tham quan dòng suối trong mát (tương truyền là chín miệng giếng thiêng).
Linh thiêng đền Cô Chín Giếng
Đền Chín Giếng (còn gọi là đền Cô Chín Giếng) là nơi thờ Cửu Thiên Huyền Nữ – con gái thứ chín của Ngọc Hoàng Thượng Đế. Đền Chín Giếng cách đền Sòng Sơn 1 km về phía Đông, thuộc Trang Cổ Đam, Phú Dương, Phủ Tống Sơn, Thanh Hóa; nay là phường Bắc Sơn, thị xã Bỉm Sơn, Thanh Hóa. Được khởi dựng cùng thời với Đền Mẫu Sòng Sơn (Thời Cảnh Hưng, triều vua Lê Hiển Tông 1740 -1786). Đền được tu sửa vào năm 1939. Năm 1993 được Bộ Văn Hóa – Thông tin công nhận là Di tích lịch sử – văn hóa cấp Quốc Gia. Năm 2004 được trùng tu tôn tạo.
Khấn cầu tại đền Cô Chín
Trong trận chiến giữa Tiền Quân Thánh và Chúa Liễu Hạnh tại Sòng Sơn, Liễu Hạnh lâm nạn, biến thành con rồng ẩn về nơi Cửu Thiên Công Chúa đang ngự là chín cái giếng thiêng; Chúa Liễu Hạnh được Cửu thiên Huyền Nữ hóa phép che chở; được Phật Bà Quan Âm ra tay cứu đỡ , nên Liễu Hạnh thoát được lưới vây của Tiền Quân Thánh.
Cảm tạ đức từ bi của Phật bà Quan Âm Bồ Tát, Chúa Liễu quy y theo Phật, và cảm tình cưu mang của Cửu Thiên Huyền Nữ, chúa Liễu Hạnh kết nghĩa chị em với Cửu Thiên Huyền Nữ. Bởi vậy, hàng năm khi lễ rước bóng Thánh Mẫu Liễu Hạnh bao giờ kiệu rước Thánh Mẫu cũng được rước đi từ Đền Sòng sang đến Cô Chín, như muốn nói lên hình ảnh chị đến thăm em – Một nét đẹp truyền thống của dân tộc Việt Nam.
Để ghi nhớ và tri ân đối với Cửu Thiên Huyền Nữ đã có công cứu hộ Chúa Liễu Hạnh, nhân dân lập đền thờ ngay bên cạnh chín cái giếng thiêng. Vì vậy ngồi đền đó được dân quen gọi là Đền Chín Giếng, hoặc Đền Cô Chín.
Trước đền là suối Sòng (Dòng suối tự nhiên chảy qua đền Sòng và Đền Chín Giếng). Dưới mặt suối thiên nhiên kiến tạo nên cảnh quan kỳ vĩ với 9 miệng giếng sâu quanh năm dâng nguồn nước trong xanh, không bao giờ vơi cạn.
Hầu đồng Cô Chín Giếng – Sòng Sơn
Lễ hội Đền Cô Chín Giếng
Đền Cô Chín là một trong những ngôi đền linh thiêng nhất xứ Thanh. Đền đã được nhà nước xếp hạng di sản lịch sử cấp quốc gia. Đến tham quan và đi lễ Đền Cô ngoài việc dâng hương tại cung thờ Cô Chín quý khách còn được tham quan dòng suối trong mát (tương truyền là chín miệng giếng thiêng).
Hàng năm có rất nhiều du khách khắp bốn phương đến tham quan và dâng lễ tại đền Cô Chín. Vào ngày 26 tháng 2 âm lịch thường có lễ hội truyền thống (lễ rước kiệu từ đền Sòng Sơn sang đền cô Chín rồi lên đèo Ba Dội). Ngày 9 tháng 9 Âm lịch là chính hội của đền Cô chín nhưng ngay từ những ngày đầu xuân năm mới người dân cả nước đã nô nức chảy hội về đền Cô Chín để cầu xin Sức Khoẻ – Bình An – Tài Lộc – Làm Ăn Kinh Doanh.
Chuẩn bị lễ vật Đền Cô Chín Giếng
Tại Đền cô có rất nhiều địa chỉ bày bán phong phú nhiều đồ lễ. Bên cạnh những mâm lễ mặn là những mâm vàng mã, cây tiền, những cành vàng, cành bạc. Mâm lễ được sắp tuỳ tâm đôi khi là thẻ hương, bông hoa và vài tập tiền âm phủ, có người cầu kỳ thì đĩa xôi, con gà, mâm quả đủ đầy không nữa thì dâng nhưng bộ vàng mã đặc trưng. Bước vào cửa Cô thắp nén hương và thành tâm cầu khấn để xin lộc Cô, cầu khấn cho một năm khoẻ mạnh, làm ăn buôn bán phát tài, phát lộc, cầu con cầu của…
Đường đi đến Đền Cô Chín Giếng từ Hà Nội
Từ Hà Nội, quý khách di chuyển theo đường cao tốc Hà Nội – Ninh Bình, tiếp tục theo quốc lộ 1 để đi Bỉm Sơn, Thanh Hóa. Đền Cô Chín thuộc Khu 5, phường Bắc Sơn, thị xã Bỉm Sơn, Thanh Hóa, cách Hà Nội khoảng 125 km. Cùng một tuyến đường, quý khách có thể kết hợp lễ đền Sòng, chiêm bái lễ chùa Am Tiên trên Núi Nưa.
