Chùa Vua được xây dựng từ thời nhà Lê (1428 -1527), được được công nhận là một di tích lịch sử, văn hóa, thể thao của nước ta.
Nằm tại trung tâm thủ đô Hà Nội, chùa Vua là địa điểm lý tưởng để hành hương đối với các Phật tử xa gần và cả các tín đồ của môn cờ tướng cổ truyền.
Chùa Vua ở đâu?
Hiện nay, chùa Vua tọa lạc tại số 33 phố Thịnh Yên, ở giữa hai ngõ Thịnh Yên và ngõ Trần Cao Vân thuộc phường phố Huế, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội. Chùa Vua cách Hồ Hoàn Kiếm khoảng 3km.
Cổng vào chùa Vua
Khi xưa, chùa Vua Hà Nội là một trong bốn di tích thuộc Thăng Long tứ quán, tức bốn quán (nơi tu hành) lớn nhất của những người theo Đạo giáo ở đất Thăng Long (Hà Nội ngày nay), bao gồm:
– Trấn Vũ quán (đền Quán Thánh ngày nay) ở phố Quán Thánh.
– Huyền Thiên quán(chùa Huyền Thiên ngày nay) ở phố Hàng Khoai.
– Đồng Thiên quán (chùa Kim Cổ ngày nay) ở phố Đường Thành.
– Đế Thích quán (chùa Vua ngày nay) ở phố Thịnh Yên.
Lịch sử chùa Vua
Lịch sử chùa Vua ghi rằng, trước khi đến đàn Nam Giao tế cáo trời đất, vua quan thường đến nơi này để làm lễ cầu quốc thái dân an. Bởi vậy dân gian quen gọi là chùa Vua. Sau đó, một vị hoàng tử nhà Lê đã dựng điện thờ Đế Thích cạnh chùa, dùng chùa làm nơi đấu cờ tướng, nơi đã diễn ra các cuộc đấu cờ tướng đỉnh cao.
Chùa Vua dần trở thành trung tâm đấu cờ tướng danh tiếng bậc nhất của Thăng Long. Lúc bấy giờ, cứ vào mùng 5 đến mùng 9 tháng giêng, các kỳ thủ từ trong và ngoài nước lại tìm về chùa Vua lễ tiên Đế Thích và so tài điều binh khiển tướng.
Chùa được gắn biển di tích cách mạng kháng chiến vào năm 2004 do đây là cơ sở liên lạc và hoạt động bí mật của nhà cách mạng Nguyễn Phong Sắc, bí thư xứ ủy Trung Kỳ. Trong thời kỳ tiền khởi nghĩa kháng chiến chống Pháp, quân ta từng cất giấu tài liệu dưới tượng Đế Thích cùng vũ khí và luyện tập quân sự của Việt Minh tại đây. Đến năm 1947, giặc Pháp khi xâm lược đã đốt phá chùa để tiêu hủy tài liệu, vũ khí.
Sau khi được nhân dân xung quanh góp công góp của tu tạo lại, chùa Vua đã được khôi phục lại lần cuối thế kỉ 20. Chùa được công nhận Di tích lịch sử – văn hóa năm 1992.
Chùa Vua thờ ai?
Từ lúc Đạo Giáo suy thoái từ đời Lê Trung Hưng, những đạo quán bị Phật giáo hóa và trở thành chùa trong đó có chùa Vua. Do đó, bên cạnh thờ tượng các thánh của Đạo giáo, chùa Vua còn có thêm tượng Phật.
Di tích chùa Vua Hà Nội bao gồm điện thờ Đế Thích – ông tổ nghề cờ và chùa Hưng Khánh thờ Phật.
Kiến trúc chùa
Cổng Tam Quan chùa Vua được xây dựng theo kiến trúc 2 tầng 8 mái mang đậm phong cách nghệ thuật thời Nguyễn. Đi qua cổng Tam quan của chùa ta sẽ nhìn thấy khoảng sân rộng được lát đá xanh rất đẹp. Khoảng sân này có cấu trúc như một bàn cờ tướng khổng lồ được kẻ bằng vôi. Trên sân đặt những chậu cảnh có ghi tên quân với tướng, sĩ, tượng, xe, pháo, mã…tương ứng với vị trí đặt quân cờ. Vào ngày hội thì nơi đây trở thành địa điểm thi đấu cờ. Sân cờ có một lối đi lát gạch dẫn thẳng tới cổng nghi môn và điện thờ Đế Thích.
Phía bên phải là nhà khách và nhà Tăng, bên trái sau hàng cây là Điện thờ Đức Thánh Trần Hưng Đạo và Điện thờ Mẫu mới được xây dựng thêm. Phía sau hậu cung là nhà Tổ.
Bái đường rộng 7 gian. Trên cửa điện ghi 3 chữ “Thiên Đế Điện” thờ vị thần Đế Thích – người có khả năng cải tử hoàn sinh và đánh cờ giỏi nhất cả cõi người, cõi trời. Phía trước cửa điện có một tấm bia đắp bằng gạch mới được dựng lên để vinh danh những người thắng cờ, do bia cũ bị quân giặc phá hủy trước đây.
Cạnh bái đường là chính Thượng điện thờ Phật gồm 5 gian có cấu trúc tương tự. Thượng điện chùa bài trí tượng thần Thiên Đế, Nam Tào, Bắc Đẩu, Phật Thích Ca sơ sinh, 9 rồng phun nước tắm và các tiên nữ, thiên thần.
Đền Mẫu gồm Tiền tế và Hậu cung thờ Ngọc Hoàng và 3 vị Thánh Mẫu.
Chùa Vua hiện còn giữ được những hiện vật quý như 14 pho tượng cổ từ thế kỉ XIX bao gồm tượng Phật và tượng Đế Thích bằng gỗ hoàng đàn. Nổi bật là pho tượng Đế Thích cao khoảng 1,6m được chế tác rất đẹp và tinh xảo. Ngoài ra còn có tòa Cửu long được chạm trổ tinh tế; hai đỉnh đồng thời nhà Nguyễn, một quả chuông nhỏ thời Cảnh Thịnh; hai quả chuông và hai chóe lớn được đúc từ thời nhà Lê, chóe cao khoảng 1,6m.
Lễ hội chùa Vua
Hằng năm theo truyền thống, chùa Vua lại long trọng mở lễ hội từ ngày 6 đến ngày 9 tháng Giêng âm lịch.
Phần lễ gồm mục tế lễ Phật, Thần vô cùng trang trọng. Phần hội chính là hội cờ, nơi gặp gỡ và so tài của các kỳ thủ trong và ngoài nước, do Trung tâm thể dục thể thao quận Hai Bà Trưng và nhà chùa tổ chức. Với những danh thủ đạt giải ba năm liền, sẽ được khắc tên vào bia đá của chùa.
Từ nhiều năm nay, hội cờ chùa Vua được thực hiện theo thể thức thi đấu của quốc tế nên càng thu hút đông đảo người dân, du khách đến xem và cổ vũ.
