Với tài bói và sự anh linh Chúa Bà Tộc Mọi là một trong những vị nữ thần được phối thờ cùng trong hệ thống Thần linh Tứ Phủ linh thiêng.
Sự tích Chúa Bà Tộc Mọi
Chúa Bà Tộc Mọi cũng là một trong những bà chúa bói, đúng như danh hiệu, bà là bà chúa của tộc người Mọi từ rất xa xưa. Hiện nay thì mọi tài liệu kể về sự tích cũng hiển tích của chúa rất ít, hầu như là không có nên chúa cũng được khá ít người biết tới.
Có lẽ bởi trải qua khoảng thời gian chiến tranh dài kỳ và ác liệt cũng như nghìn năm bắc thuộc nên những câu chuyện về Chúa Bà Tộc Mọi bị thất lạc dần vì thế mà những thông tin chính xác về sự tích, hay nơi chính xác thờ phụng bà cũng bị mai một theo thời gian.
Hầu giá Chúa Bà Tộc Mọi
Chúa Bà Tộc Mọi hầu như không mấy khi ngự về đồng, trong số ít những người hầu, chỉ những người ăn lộc chúa thì mới thỉnh chúa về ngự đồng.
Khi loan giá ngự đồng Bà Chúa Tộc Mọi thường mặc áo đen cũng có khi mặc áo chàm, chúa về tấu hương và cũng múa mồi, ban tài phát lộc cho con dân.
Đền Chúa Bà Tộc Mọi ở đâu?
Theo tác giả cuốn sách “Tín ngưỡng Tam Tứ Phủ và thờ Thánh ở Việt Nam” có 3 nơi đang thờ Bà Chúa Tộc Mọi đó là: Đền Chúa Mọi ở Thái Nguyên, đền Chúa Mọi ở Cao Bằng và đền chúa Khuôn Dầu ở Lạng Sơn.
Đền Chúa Bà Tộc Mọi ở Thái Nguyên
Đền Chúa Mọi ở Thái Nguyên được coi là đền thờ chính của Chúa Mọi. Ngôi đền tọa lạc tại Km số 8, xã Sơn Cẩm, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên.
Phương tiện di chuyển tốt nhất đến đền Chúa Bà Tộc Mọi là xe ô tô hoặc xe máy, hoặc xe khách.
Đền Bà Chúa Tộc Mọi ở Cao Bằng
Đền Chúa Mọi tại Cao Bằng cũng được nhiều con hương biết đến và thường đến cúng lễ những dịp đặc biệt trong năm. Đền ở trên động Già Long, thị trấn Tĩnh Túc, huyện Nguyên Bình, tỉnh Cao Bằng. Để đi đến đền, phương tiện di chuyển tốt nhất là xe ô tô hoặc xe máy. Nếu đi bằng xe khách, bạn sẽ phải bắt chặng thứ hai từ bến xe Cao Bằng đến đền khoảng hơn 50km.
Khi đi đến thị trấn Tĩnh Túc hỏi động Già Long, đền chúa nằm ở trên động Già Long. Chủ động là cụ Lê Văn Côi chăm sóc hương đèn. Có người nói, nơi đây là nguồn gốc phát lên các dòng phái sơn trang.
Đền chúa Khuôn Dầu Lạng Sơn
Theo truyền miệng thì đền thờ chúa Mọi cũng có ở Lạng Sơn, từ đền Công Đồng Bắc Lệ đi vào đến cửa rừng Thất Khê, Đèo Kẻng thì có ngôi đền chúa mọi gọi là đền Khuôn Dầu. Nơi đây có lưu truyền câu hát văn thỉnh chúa như sau:
“Khắp Sơn Lâm nức danh Chúa Mọi
Tiếng vang lừng khắp cõi Nam Bang”
Lễ vật dâng Bà Chúa Tộc Mọi
Theo lệ cúng bái, vào những ngày đầu năm, đầu tháng, con nhang, đệ tử thành tâm từ xa về gần lần lượt mang lễ bạc tâm thành về dâng cúng cửa Chúa Bà Tộc Mọi. Cầu chúa phù hộ cho gia quyến trong ngoài yên ấm, an bình, có tài, có lộc.
Mâm lễ dâng Chúa Bà Tộc Mọi bao gồm các thức lễ như một đĩa hoa, một đĩa quả, cơi trầu, quả cau, cút rượu, xôi thịt, giấy tiền, thẻ hương và cánh sớ.
Bản văn Chúa Bà Tộc Mọi
Nhang thơm tấu trước án tiền
Thỉnh mời tiên chúa bói then ngự đồng
Cảnh lâm tùng rừng xanh ngan ngát
Cửa thượng ngàn bát ngát suối khe
Non thiêng hiu quạnh bốn bề
Chúa tiên giáng thế lập nghề bói then
Áo chàm đen trâm hoa tràng mạng
Đôi kiềng vàng khảm nạm ngọc lam
Lạng Sơn Chúa ngự thạch bàn
Tay cầm tính tẩu hát vang núi rừng
Tu tiên khí dụng công pháp chỉ
Phép nhiệm màu tà quỷ sợ uy
Sơn tinh voi hổ phục quỳ
Man man cầm thú đều thì phục công
Miền sơn động tay đàn miệng hát
Khí âm dương khúc nhạc điệu then
Danh thơm lừng lẫy lưu truyền
Tiếng đồn vang khắp trong miền Lạng Sơn
Thổ mán mường điều thì cung phục
Nhờ ơn bà cây đức vẻ vang
Thành tâm giữ nghiệp ca đàn
Gọi hồn non nước suối ngàn thủa xưa
Linh tiên khí thần cơ ứng khẩu
Phép nhập hồn tính tẩu ai hay
Có thì có tự mảy may
Không thì cả thế gian này cũng không
Có phen dạo sơn cùng bích thủy
Ai có lòng tùy hỉ hữu duyên
Có phen dạo cảnh non tiên
Hai nàng thị nữ khăn miên theo hầu
Khăn vấn đầu cổ đeo vòng bạc
Lược trâm cài má hạc tóc mây
Hây hây vành nguyệt vơi đầy
Đáng thanh đáng lịch vẻ đầy khuôn trăng
Dáng tiên chúa ả Hằng thua sắc
Bước khoan thai nhẹ gót lên non
Dù cho nước chảy đá mòn
Thương đồng chẳng quản dù còn bao xa
Chúa về đồng muôn nhà kính phục
Nét phong tư vẻ thực tài hoa
Chúa tiên linh ứng hay là
Khúc đàn non nước cầm ca chiêu hồn
Cân đàn then âm dương thấu tỏ
Nhạc vang lừng đâu đó mọi nơi
Thành tâm khấn bái luyện mời
Đan thành nhất dạ làm tôi chúa bà
Làm tôi chúa đồng gia hưng thịnh
Để cho đời nức tiếng thơm danh
Ai ơi hữu tử hữu sinh
Một niềm tưởng vọng tâm linh hữu thành
Tiết ngày lành dâng văn bái thỉnh
Nguyện phúc lai hưng thịnh đề đa
Thỉnh tiên chúa giáng điện tòa
Khuông phù đệ tử vinh hoa thọ trường
