Đây là một lễ hội truyền thống Việt Nam độc đáo và vô cùng đặc sắc mà bạn nên một lần tham dự, bên cạnh những lễ hội lớn khác của huyện đảo này, như hội đền Mẫu Bà – Hiền Hào, lễ hội đua thuyền rồng 21 tháng giêng…
Hội kéo ngựa gỗ được tổ chức, đầu tiên là để tưởng nhớ các thành hoàng cùng những người có công gầy dựng nên nơi đây; và thứ hai, là để nhằm tạo ra một sân chơi hội họp cũng như rèn luyện thân thể bằng những trò chơi lành mạnh, mang tính tập thể cao.
Trò chơi có luật rất đơn giản, hai đội tham gia (giáp Đông và giáp Tây), chỉ cần đội nào kéo ngựa (ở đây là 2 con ngựa gỗ có lắp bánh xe phía dưới) chạy đủ 3 vòng tròn và dành được vòng ngoài thì được coi là thắng cuộc.
Nghe qua thì có vẻ “dễ nhằng”, nhưng thực tế thì đây là trò chơi đòi hỏi rất cao, cả ở cá nhân và tập thể. Mỗi cá nhân phải tự rèn luyện sức bền và dẻo dai, cả tập thể đòi hỏi sự phối hợp ăn ý, người chỉ huy phải có mưu mẹo và sự nhanh nhạy thì mới có thể chiến thắng được.
Mỗi năm, lễ hội này đều thu hút rất nhiều người ghé thăm huyện đảo Cát Hải, vừa là một sự kiện lưu giữ và tưởng nhớ những nét sắc lịch sử xưa, vừa là nơi tìm về chơi hội cho chúng ta mỗi độ hạ về.
Hội kéo ngựa gỗ còn có nghi lễ rước kiệu bay, luôn là một điểm nhấn để lại ấn tượng sâu sắc cho khách thập phương, và cả người dân sở tại qua mỗi mùa hội. Đây là một tục lễ gắn liền với nét đặc sắc trong đời sống tâm linh của con người xã Hoàng Châu, nhằm cầu cuộc sống no ấm, hạnh phúc cho xã đảo.
Lễ hội kéo ngựa gỗ (Lễ hội Xa Mã) và lễ rước kiệu Đình Hoàng Châu ở xã Hoàng Châu, huyện Cát Hải được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia.
