Phân loại các thư của thánh Phaolô
Trong Tân Ước, các thư này không được sắp xếp theo trật tự thời gian. Việc sắp xếp các thư này căn cứ theo sự dài- ngắn hoặc mức quan trọng về thần học. Nên vậy, ngoại trừ thư Do thái được coi như không phải là của thánh Phaolô, các thư còn lại có thể chia làm ba loại:
– Các thư “lớn”: GL ; 1 và 2 Cr ; Rm ; 1 và 2 Tx. Nội dung: Ơn công chính hóa, về ngày Thiên Chúa Quang Lâm của Đức Giêsu, các vấn đề mà cuộc sống hằng ngày đặt ra cho các tân tòng và các Hội Thánh mới được thành lập.
– Các thư viết trong tù: Cl ; Pl ; Ep ; Plm. Vấn đề nổi bật: vai trò của Đức Kitô trong vũ trụ và lịch sử. Ngoài ra, trong các thư đó, chúng ta còn cảm thấy tác giả lo âu trước những tư tưởng của thuyết khắc kỷ sai lầm, khiến ngài phải cố vạch ra một lối sống Kitô giáo toàn diện.
– Các thư mục vụ: 1 và 2 Tm và Tt. Cả ba thư này cho thấy thánh Phaolô rất bận tâm với các cộng đoàn đang sống giữa những trào lưu tiền ngộ đạo. Vì thế, và đồng thời cũng linh cảm “cuộc ra đi” của mình đã gần kề, nên ngài đã chỉ ra những nguyên tắc lãnh đạo cộng đoàn cho hai môn đệ Timôthe và Titô.
Những điểm chính yếu trong các thư của Phaolô
– Đức Kitô: Người là Ngôi Hai Thiên Chúa, là Đấng Cứu Thế và là Đấng Trung Gian giữa Thiên Chúa và loài người.
– Hội Thánh: là Thân Thể Mầu Nhiệm của Đức Kitô, được xây dựng trên lời rao giảng Tin Mừng, gồm có Do thái và Dân ngoại trong bình đẳng và tự do của con cái Chúa.
– Công cuộc cứu chuộc: Được liên kết với mầu nhiệm Ba Ngôi, sáng kiến của Thiên Chúa Cha, được thực hiện bởi Chúa Con và Chúa Thánh Thần.
Nội dung các thư của thánh Phaolô
a. Thư gởi tín hữu Rôma
Thư được viết sau chuyến hành trình truyền giáo lần III, khoảng mùa xuân 57 hoặc 58, khi ngài đang ở Côrintô. Phaolô đã gởi thư này cho các tin hữu ở Rôma (Kitô hữu gốc Do thái và gốc Rôma).
Thư gồm 16 chương, được chia thành ba phần chính:
– Phần 1 (ch. 1-8): Trình bày trọng tâm lời rao giảng của Ngài, là Tin Mừng về sự công chính hóa của Thiên Chúa ban, đặt nền tảng trên lòng tin vào Đức Kitô (Phép rửa: ơn công chính và Đức Tin > < Luật dạy).
– Phần 2 (ch. 9-11): Bàn về vấn đề nan giải của các tín hữu gốc Do thái. Dân Do thái đã được Thiên Chúa tuyển chọn và lập giao ước, tại sao nay đã đến thời Thiên Chúa thực hiện giao ước thì họ lại không tin (Do thái hay không Do thái đều mắc tội. Vậy để được cứu độ, họ phải chết đi với Đức Kitô [qua phép rửa] để được sống lại).
– Phần 3 (ch. 12-15): Nói về những chỉ dẫn thực tế cho đời sống đạo của cộng đoàn.
b. Thư I gởi tín hữu Côrintô23
Thư được viết và gởi khoảng năm 55 hoặc 56, khi thánh Phaolô đang ở Êphêsô. Nội dung bức thư nhằm giải quyết những chuyện không hay đang xảy ra trong giáo đoàn: chia phe cánh, kiện tụng nhau ở toà án đời, vô luân và lạm dụng các cuộc họp “bẻ bánh”. Ngoài ra, thánh nhân cũng trả lời một và thắc mắc của giáo đoàn như: vấn đề khiết tịnh và hôn nhân, ăn thịt cúng, đoàn sủng.
Thư gồm có 16 chương, chia thành ba phần chính:
– Phần 1 (ch. 1-6): giải quyết sự chia rẽ và gương xấu.
– Phần 2 (ch. 7-14): giải quyết những thắc mắc liên quan đến đời sống đạo.
– Phần 3 (ch. 15): vấn đề kẻ chết sống lại.
c. Thư thứ II gởi tín hữu Côrintô
Thư được viết khoảng năm 56 hoặc 57, trong lúc đời sống đạo của công đoàn đang sa sút. (Một người trong cộng đoàn nhục mạ vai trò tông đồ của thánh nhân và lôi kéo nhiều người đi theo phái ngộ đạo). Cả những tín hữu gốc Do thái cũng chống đối ngài. Nội dung của bức thư là một lời thổ lộ tâm tình: vai trò nặng nề của vị tông đồ, những khó khăn, hiểu lầm. Thánh nhân nhận thấy mình yếu đuối, cần có sự giúp sức của ơn Chúa.
Thư gồm có 13 chương, chia thành ba phần:
– Phần 1 (ch. 1-7): biện hộ cho thái độ của mình.
– Phần 2 (ch. 8-9): nói đến việc quyên góp giúp tín hữu ở Giêrusalem.
– Phần 3 (ch. 10-13): kể về công việc truyền giáo đang thực hiện nhằm biện hộ cho tác vụ tông đồ của ngài.
d. Thư gởi tín hữu Galát24
Trong hành trình truyền giáo lần thức ba, khi đi ngang qua miền Macêdônia, thánh nhân đã gởi thư này cho giáo đoàn này. Lý do, khoảng năm 54-56, một số người mang theo một tin mừng sai lạc đến Galát, khiến cho giáo đoàn này gặp cơn khủng hoảng.
Thư này gồm có 6 chương, trình bày:
– Tin Mừng đó bởi đâu? Do thánh Phaolô nhận trực tiếp từ Đức Kitô, Đấng đã gọi ngài trong biến cố Damas.
– Tin Mừng đó là gì? Đức Giêsu Kitô là Đấng mà lịch sử Ítraen đã báo trước, Ngài là nguồn cứu độ độc nhất cho những kẻ tin, chứ không phải Lề luật Cựu Ước và việc cắt bì.
– Tin Mừng đó đem lại những gì cho kẻ tin? Đem lại sự tự do, sự sống mới nhờ Thánh Thần, trong Đức Kitô. Muốn hưởng được đời sống này, người tín hữu phải trải qua thập giá.
e. Thư gởi tín hữu Êphêsô25
Khoảng năm 62-63, khi ngài đang ở trong tù, giáo đoàn Êphêsô trải qua một thời kỳ khó khăn, thánh nhân đã viết thư này để an ủi họ.
Thư gồm 6 chương với 2 phần chính:
– Phần 1 (ch. 1-3): trình bày kế hoạch cứu độ của Thiên Chúa được Đức Kitô thực hiện, nhằm quy tục một Hội Thánh bao gồm cả người Do thái và Dân ngoại. Người tín hữu cần luôn kết hiệp, nên một với Đức Kitô để xây dựng Hội Thánh duy nhất.
– Phần 2 (ch. 4-6): thánh nhân nhắn nhủ các tín hữu sống cho xứng với ơn Thiên Chúa kêu gọi.
f. Thư gởi tín hữu Philipphê26
Thư được viết khoảng năm 62-63 lúc thánh Tông đồ đang bị cầm tù ở Rôma. Nội dung thư là lời cảm ơn các tín hữu đã tận tình giúp đỡ vật chất cho công tác truyền giáo của ngài.
Thư chỉ có 4 chương. Trong thư, thánh Tông Đồ bày tỏ tâm sự của mình cho các tín hữu, mặc dù bị tù nhưng ngài vẫn vui sướng vì Đức Kitô vẫn được rao giảng. Ngài cũng nhắc nhở các tín hữu hãy tỉnh thức trước những mầm mống chia rẽ, bất hoà bằng cách nhìn vào gương mẫu khiêm hạ của Đức Kitô.
g. Thư gởi tín hữu Côlôsê
Khoảng năm 61-63, khi đang bị cầm tù ở Rôma, thánh nhân viết thư này cho giáo đoàn Côlôsê nhằm trả lời cho những thắc mắc của ông Êpaphra, là người đã lập nên giáo đoàn này; khi ông hỏi ý kiến thánh nhân về những điều dị đoan, lạc đạo mới xuất hiện.
Thư gồm có 4 chương, chia thành 3 phần:
– Phần 1 (ch. 1, 3 – 2, 3): Đức Kitô là chủ tể vũ trụ và là Đầu của Hội Thánh.
– Phần 2 (ch. 2, 4 – 3, 4): ngài nhắn nhủ mọi người hãy đề phòng giáo lý sai lạc.
– Phần 3 (3, 5 – 4, 6): là những lời khuyên nhủ. Thư thứ I gởi tín hữu Thexalônica27: Thư này được viết tại Côrintô khoảng năm 50-51.
Thư có 5 chương. Thánh nhân tỏ lời khen ngợi giáo đoàn về những tiến triển tốt đẹp của họ trong cách sống đạo, an ủi họ trong những thử thách. Cũng trong thư này, ngài đã thanh minh về những lời vu cáo của những người Do thái. Ngoài ra, ngài khuyên nhủ họ sống theo những nguyên tắc đã dạy và đưa ra một điểm giáo lý quan trọng về xác loài người sẽ sống lại trong ngày Chúa quang lâm. Do vậy, người Kitô hữu phải chuẩn bị để phải sống trong niềm hy vọng trong khi mong chờ Chúa đến.
i. Thư thứ II gởi tín hữu Thexalônica
Thư này được viết sau thư thứ I khoảng năm 52.
Là một thư ngắn chỉ có 2 chương: nhằm đính chính cho các tín hữu biết rằng: Chúa chưa đến ngay đâu, mọi người cần phải bình tĩnh và chăm chỉ làm việc. Bởi ở nội dung thư thứ nhất, các tín hữu lầm tưởng ngày Chúa đến đã gần lắm, nên âu lo, bỏ bê cả việc bổn phận.
k. Thư thứ I gởi cho ông Timôthê28
Thư thứ nhất này được viết khoảng năm 65, gồm 6 chương bàn về ba điểm chính:
– Phải coi chừng các lạc thuyết chủ trương thế giới vật chất là xấu xa, kiêng cữ một số thực phẩm và coi thường đời sống hôn nhân.
– Những chỉ dẫn liên quan đến việc thờ phượng, tổ chức cộng đoàn Hội Thánh và tác phong phải có của người điều khiển cộng đoàn.
– Những lời khuyên môn đệ Timôthê trong trách vụ săn sóc các nhóm tín hữu khác nhau (các bà goá, các nô lệ), hầu trở nên một người phục vụ đắc lực cho Đức Kitô.
l. Thư thứ II gởi cho ông Timôthê
Được viết vào khoảng thời gian cuối đời của thánh Phaolô, tức năm 67, trước thánh nhân chịu tử đạo. Nội dung thư này là những lời tâm huyết của người thầy gởi cho đồ đệ, được coi như là di chúc tinh thần.
Thư có 4 chương, là những lời khuyên ông Timôthê phải kiên trì trong thử thách, trung thành rao giảng Tin Mừng. Ngài cũng bày tỏ tình trạng nguy kịch của mình, nhưng vẫn dâng lời tạ ơn Thiên Chúa.
m. Thư gởi cho ông Titô29
Thư này được viết vào khoảng năm 65 trong cuộc hành trình của thánh Phaolô. Khi ấy, ông Titô đang ở Kêta và được thánh nhân trao nhiệm vụ coi sóc mọi công việc hoạt động và tổ chức Hội Thánh tại đảo Kêta.
Thư gồm có 3 chương, gồm những lời chỉ dẫn của thánh nhân nhằm giúp ông Titô coi sóc cộng đoàn này, một ít điều về đạo lý chống lại lạc thuyết.
n. Thư gởi cho ông Philemon30
Đây là thư ngắn nhất, chỉ có 25 câu. Qua thư, thánh Phaolô muốn ông Philemon nhận lại anh Ônêximô, vốn là một người nô lệ của ông Philemon đã bỏ trốn, nay được thánh nhân rửa tội. Ngài xin ông Philemon coi anh Ônêximô như người anh em trong Đức Kitô. Qua trường hợp này, thánh tông đồ đã giải quyết vấn đề người nô lệ. Trong Đức Kitô, không còn phân biệt nô lệ hay tự do (Gl 3, 28), vì thế mọi người phải thương yêu nhau như anh em.
