MỤC LỤC BÀI VIẾT
| Lớp văn hóa ảnh hưởng | Đặc trưng thờ cúng | Thời gian bắt đầu | Dấu vết | Khu vực ảnh hưởng |
| Việt cổ | Thờ cúng tổ tiênThờ cúng vật linh (cây, đá, rồng, rái cá, chim…)
Thờ cúng trời đất Thờ các vị nữ thần hoặc nữ phù thủy |
Từ giai đoạn nước Xích Qủy, Văn Lang, rất khó xác định niên đại cụ thể | Tín ngưỡng thờ cúng của người Mường, TháiThói quen thờ vong hồn, hoặc các ma cây, thần đá còn lưu đến nay
Tín ngưỡng đạo Mẫu và các nghi lễ nhập đồng |
Khắp cả nước, chủ yếu tập trung ở đồng bằng và trung du Bắc Bộ & Bắc Trung bộ |
| Nho giáo | Thờ thành hoàngThờ tổ tiên đề cao chữ hiếu
Thờ trời đất qua nghi lễ tế ở đền Xã Tắc và Nam Giao |
Bắt đầu thời kỳ thuộc Hán (111TCN) | Nghi lễ trong các đình thờ thành hoàngCác lăng mộ và miếu của quý tộc | Khắp cả nước, chủ yếu tập trung ở đồng bằng và trung du Bắc Bộ & Bắc Trung bộ |
| Bà La Môn giáo được Việt hóa | Nghi lễ mùa màng và thời tiết | Khoảng thế kỷ 3 | Tín ngưỡng Tứ pháp | Đồng bằng Bắc bộ |
| Đạo giáo | Thờ Ngọc Hoàng và các vị tiên thánh thuộc Đạo giáo Trung Hoa | Khoảng thế kỷ 3 | Các đạo quánCác đền có chữ “Quán”
Tín ngưỡng thờ Ngọc Hoàng Tín ngưỡng thờ tiên |
Khắp cả nước, đặc biệt là những nơi có nhiều người Trung Quốc sinh sống như Hà Nội, Sài Gòn, Hội An, Hải Dương, Hải Phòng, Quảng Ninh… |
| Phật giáo | Các vị Phật cũng được “thần hóa” để thờ cúngCác vị thần được nhắc đến trong Phật giáo (Đế Thích, Tì Sa Môn thiên vương…)
Các nhà sư người Việt có uy tín trong lịch sử |
Khoảng thế kỷ 3 | Chùa | Khắp cả nước |
| Các danh nhân người Việt hoặc có công với người Việt | Ban đầu là để tưởng nhớ tinh thần yêu nước, sau đó chuyển sang cúng tế để cầu nguyện | Có thể được biến đổi từ tục thờ cúng tổ tiên hoặc anh hùng trong các tộc người.Xuất phát điểm không rõ | Thường được thờ trong các đền được xây ở quê hương, những nơi danh nhân đã đi qua, nơi mất… | Khắp cả nước |
| Chăm pa & Chân Lạp | Các vị nữ thần người Chăm pa dần được Việt hóa và được người Việt thờ cúng (Thiên Y A Na, Bà chúa Xứ Sở…)Tục thờ Cá Ông | Thế kỷ 11 | Các đền thờ nữ thần ChămpaCác đền thờ xác Cá lớn trôi dạt vào bờ | Chủ yếu ở Nam trung bộ và miền Nam, rải rác ở Bắc trung bộ. |
| Người Minh Hương lưu vong | Các vị thần bảo vệ người dân Minh Hương như Thiên Hậu, Quan Vũ | Thế kỷ 16 | Các đền thờ & Hội quán | Các vùng ven biển, Hà Nội và Sài Gòn |
| Công giáo & Tin Lành | Theo đúng các quy định của nhà thờ | Thế kỷ 18 | Nhà thờ | Khắp cả nước |
| Chính quyền Cộng Sản | Thờ các quan chức và tướng lĩnh cấp cao theo lối thờ các danh nhân của người ViệtThờ Hồ Chí Minh như một vị thánh
Thờ các anh hùng liệt sĩ |
Sau năm 1945 | Đài tưởng niệm liệt sĩLăng mộ của các quan chức và tướng lĩnh cấp cao
|
Khắp cả nước |
