Một trong những phương pháp thiền định quan trọng nhất được Đức Phật dạy là Thiền Vipassana. Đây là một phương pháp thiền định tập trung vào quan sát và hiểu rõ bản chất thực tế của tâm trí và cơ thể. Thông qua việc quan sát, người thiền định có thể giải thoát khỏi những suy nghĩ và cảm xúc phiền não, và đạt được sự thanh tịnh và sáng suốt.
Ngoài ra, Đức Phật cũng dạy các phương pháp thiền định khác như Thiền Anapanasati (tập trung vào hơi thở), Thiền Metta (tập trung vào tình yêu thương và khoan dung), và Thiền Samatha (tập trung vào một đối tượng như một điểm, một từ, một hình ảnh…).
Đức Phật cũng dạy rằng, để đạt được thành tựu trong thiền định, người tập thiền cần có ba yếu tố quan trọng: sự tập trung (samadhi), sự giác ngộ (prajna) và sự đạo đức (sila).
Sự tập trung (samadhi) là khả năng tập trung tâm trí vào một điểm nhất định một cách lâu dài mà không bị phân tâm bởi những suy nghĩ và cảm xúc khác. Sự giác ngộ (prajna) là khả năng nhận ra bản chất thực tế của sự tồn tại, tìm hiểu và phân tích cấu trúc tâm linh của chính mình. Sự đạo đức (sila) là sự tuân thủ các quy tắc đạo đức và đạo lý, đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ và nuôi dưỡng tâm hồn.
Từ đó, phương pháp thiền định của Đức Phật không chỉ tập trung vào việc đạt được sự thanh tịnh và sáng suốt của tâm hồn, mà còn bao gồm cả một quá trình tìm hiểu bản thân và tuân thủ đạo đức trong cuộc sống hàng ngày.
Trong thời đại hiện đại, phương pháp thiền định của Đức Phật vẫn được rất nhiều người áp dụng để giúp cho tâm hồn được giải thoát khỏi đau khổ, tìm kiếm sự an lạc và hạnh phúc.
