Việc thờ Ngọc Hoàng Thượng đế rất phổ biến trong tín ngưỡng tôn giáo của người Việt. Các chùa miền Bắc Việt Nam từ lâu đã phối thờ Ngọc Hoàng Thượng đế và các vị thần khác như Nam Tào, Bắc Đẩu, Phạm Thiên, Đế Thích…
Cung thờ Vua cha Ngọc Hoàng
Ngọc Hoàng Thượng đế là ai?
Ngọc Hoàng Thượng đế là vị vua của Thiên đình, cai quản toàn bộ bầu trời, mặt đất, biển cả, và cõi âm phủ. Ngọc Hoàng đứng đầu tất cả các thần, tiên,Thánh, Nhân có quyền lực tối cao với các quyền năng tự nhiên như mây mưa sấm chớp, nước lửa… Ngọc Hoàng có quyền ra lệnh cho các vị thần thực hiện các ý định của mình, thường là những điều tốt đẹp. Ngọc Hoàng cũng là người xét phong cho các vị thần, hoặc xét phạt các thần tiên và thánh nhân.
Vua cha Ngọc Hoàng là ai?
Trong đạo Mẫu của Việt Nam, Ngọc Hoàng được gọi là Vua cha Ngọc Hoàng, là cha của Thánh Mẫu Liễu Hạnh, là đấng thần chủ tối cao. Ngọc Hoàng được cho là ở và làm việc tại một cung điện trên trời gọi là Thiên Phủ, nơi có rất nhiều tiên nữ hầu hạ, và các thiên tướng, thiên binh canh gác. Là vị Thánh cao nhất trong đạo Mẫu nên Ngọc Hoàng thượng đế thường có ban thờ riêng trong các đền và phủ thuộc hệ thống tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phủ.
Đền thờ Vua cha Ngọc Hoàng ở đâu?
Nằm trên mảnh đất hình đầu rồng, được bao bọc bởi hồ nước trong xanh in bóng những cây nhãn lồng cổ thụ, đền Đậu An là nơi thờ Ngọc Hoàng Thượng Đế cùng các thiên thần. Ngôi đền tọa lạc tại thôn An Xá, xã An Viên, huyện Tiên Lữ, cách thành phố Hưng Yên khoảng 12km.
Đền Đậu An ở Hưng Yên thờ Vua cha Ngọc Hoàng Thượng đế
Nổi bật và đặc sắc nhất của ngôi đền Đậu an là phải kể đến tòa tháp Cửu trùng bằng đất nung được xây dựng từ thời Lý – Trần. Tháp cao chín tầng biểu thị chín tầng mây cao vời vợi của chốn cửu trùng.
Tòa tháp Cửu Trùng
Ở Việt Nam ngoài đền Đậu An thờ Ngọc Hoàng Thượng đế (chỉ thống kê nơi thờ chính, không tính việc phối thờ Ngọc Hoàng trong rất nhiều đền, chùa và điện thờ Mẫu Tam Phủ) thì còn một số đền dưới đây:
Đàn Kính Thiên Tràng An ở xã Gia Sinh, Gia Viễn, Ninh Bình là nơi thờ Ngọc Hoàng Thượng đế cùng các vị Phạm Thiên, Đế Thích, Nam Tào, Bắc Đẩu với Lễ tế Thiên được diễn ra hàng năm.
Đàn Nam Giao thuộc di tích cố đô Huế là nơi các vua nhà Nguyễn tổ chức lễ tế trời đất vào mùa xuân hàng năm. Lễ tế Nam Giao là nghi lễ quan trọng bậc nhất dưới chế độ quân chủ vì chỉ nhà vua mới có quyền làm lễ tế Giao, tức là tế Trời Đất, nhằm khẳng định tính chính thống của triều đại, uy quyền của Hoàng đế tuân theo mệnh trời mà cai trị dân chúng.
Chùa Ngọc Hoàng ở thôn Đại Lai, xã Đại Lai, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh.
Chùa Ngọc Hoàng toạ lạc tại số 73 đường Mai Thị Lựu, phường Đa Kao, quận 1, thành phố Hồ Chí Minh, vốn là một ngôi điện thờ Ngọc Hoàng Thượng đế.
Nhà thờ họ Trương Việt Nam tại thị trấn Thiên Tôn, Hoa Lư, Ninh Bình thờ Ngọc Hoàng Thượng đế với tên húy Trương Hữu Nhân hay Trương Ngọc Hoàng.
Điện Bồ Hong trên đỉnh núi Cấm thuộc xã An Hảo, huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang.
Chùa Vân An ở thị trấn huyện Bảo Lạc, Cao Bằng thờ Ngọc Hoàng Thượng đế và Quan thế âm Bồ Tát với lễ hội Lồng Tồng hằng năm được tổ chức vào ngày mùng 9 tháng Giêng, ngày sinh của Ngọc Hoàng Thượng đế.
Đền Ô Xuyên ở xã Cổ Bì, Bình Giang, Hải Dương thờ Ngọc Hoàng Thượng đế và 5 vị Thành hoàng làng. Tương truyền, đây là nơi Ngọc Hoàng thường xuống chơi du ngoạn.
Tiệc Vua cha Ngọc Hoàng vào ngày nào?
Vào ngày 9 tháng 1 Âm lịch là ngày Thánh Đản, Ngọc Hoàng tự thân giáng hạ nhân gian. Theo hầu có rất nhiều các vị thần tiên, Kim Đồng Ngọc Nữ và 7 vạn thiên binh thiên tướng, Thần Tài, Văn Xương , Tử Vi Đại Đế, Nam Tào Bắc Đẩu, Thái Ất Chân Nhân, Chú Sinh Nương Nương, Phúc Lộc Thọ….Các vị thần tiên đang cai quản dưới hạ giới như : Thổ Công Táo Quân, Địa Phủ, Thành Hoàng, Thổ Địa, các vị thần sông, thần núi, thần đường, thần giếng, thần cửa, vua bếp, thần cây….đều chờ đón nghinh thỉnh Ngọc Hoàng hạ phàm đầu năm định xét phúc tội .
Được lệnh của Ngọc Hoàng các vị thần tiên sẽ xá tội và ban phúc cho 10 phương, 6 cõi , nên tất cả nhân gian trong Tam giới làm lễ nghinh thỉnh Ngọc Hoàng và cầu phúc. Vì vậy ở các Đền, Miếu, Quán, Thành Hoàng các nơi dâng 18 món ăn và tấu sớ cầu mong cả một năm Ngọc Hoàng xá tội, ban phúc.
Nhất là những nhà có người thân mới mất dưới địa phủ , những người mất bị oan nghiệt, oan trái, hoặc người chết đường vong hồn còn phiêu bạt nơi đất khách quê người. Hoặc nhiều nhà tổ tiên nặng nghiệp . mong Ngọc Hoàng xá tội nhanh chóng được siêu thoát và đi đầu thai. Phù cho tất cả mọi sinh linh đang sinh sống trên nhân gian được an khang, đò đầy mãn quả.”
Phong tục cúng vía trời được người dân việt nam cũng như người Hoa duy trì đến ngày nay. Theo quan niệm, cúng vía trời phải được cúng vào giờ Tý, lúc bắt đầu một ngày mới khi mặt trời còn chưa mọc. Vậy phải chuẩn bị lễ vật cúng mùng 9 tháng giêng như thế nào?
Mâm lễ cúng vía Ngọc Hoàng
Về lễ vật, theo cách cúng đơn sơ nhưng phổ biến thì chỉ gồm nhang, đèn cầy, 1 đĩa hoa quả, hoa tươi, trà (hay nước lã). Tuy nhiên, cách cúng Trời/Ngọc Hoàng thật đầy đủ, đúng theo bài bản cổ truyền thì vẫn được những gia đình khá giã – nhất là người Hoa trong vùng Chợ Lớn – thực hiện nghiêm chỉnh, tức cúng đủ “lục lễ” gồm “hương, đăng, hoa, trà, quả, phẩm”.
Ngoài các vật phẩm đơn sơ trên nhiều gia chủ còn đặc biệt chuẩn bị món “lễ” cuối cùng là “phẩm” (phẩm vật), cúng Trời phải là các loại đồ khô (như: bột khoai, bột bán kim, nấm mèo, đông cô, táo tàu, bùn tàu, tàu hủ ki, phổ tai…), với số lượng tính theo số lẻ, là 5, 7 hay 9 loại tùy theo gia chủ.
Vàng mã gia chủ cần chuẩn bị những thếp tiền vàng (đặc biệt phải có màu vàng), một cặp thùng giấy (một cái màu vàng và một màu bạc).Và một cặp thùng giấy (giống thùng xách nước, một cái màu vàng kim, một cái màu bạc), một cặp mía màu vàng (còn nguyên ngọn) và đường đổ khuôn. Món đường cúng Trời/Ngọc Hoàng là loại đường mía, được thêm màu vàng, đỏ hay hồng, sau đó nấu đổ vào khuôn thành hình tháp lục giác, kỳ lân, hay lý ngư, thỏi vàng…
Bài khấn Vua cha Ngọc Hoàng
Nam mô a di đà Phật
Nam mô a di đà Phật
Nam mô a di đà Phật
Con xin cung thỉnh đức Vua cha Ngọc Hoàng Thượng Đế, Đức vua cha Bát Hải, Đức vua cha Thủy Tề, Hội đồng đức vua cha. Quan nam tào bắc đẩu, tứ đại thiên vương, thiên long hộ pháp.
Con xin cung thỉnh Ngũ vị Hoàng tử, ngũ vị Tiên Ông.
Con xin cung thỉnh Đức Hoàng Thiên Quốc mẫu, Mộc Công thiên mẫu, Mẫu Bát Hải, Mẫu Thủy tề. Thánh mẫu Cửu trùng thiên.
Con xin cung thỉnh Đức Phật a di đà dược sư lưu ly quang như lai Phật – con xin cung thỉnh đức Phật thích ca mâu ni, giáo chủ cõi cực lạc sa bà như lai – con xin cung thỉnh Đức Phật mẫu Chuẩn Đề quan thế Âm bồ tát. Con xin cung thỉnh Đức Phật Hoàng Trần Nhân Tông, cùng muôn ngàn chư vị Phật, chư vị Bồ tát, các chư vị La hán, các đức Hộ pháp.
Con xin cung thỉnh các Vua, các Mẫu, các chầu các quan, Mẫu đệ nhất, Mẫu đệ nhị, Mẫu đệ tam, tam tòa đức Thánh mẫu.
Con xin cung thỉnh Tứ phủ chầu bà, Tứ phủ vạn linh, long thiên thánh chúng vị tiền.
Con xin cung thỉnh các vị tiên thiên, tiên thánh, tiên thần, Đức thánh Tản Viên Sơn Thần, Đức thánh Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn, các thánh cô, thánh cậu, hồn thiêng sông núi.
Con xin cung thỉnh các Quan thần linh bản địa, Thần hoàng bản thổ, Thần công thổ địa, Thần tài, Thần quân Táo công muôn vàn chư vị thân linh đang cai quản …(Địa chỉ nhà mình).
Con xin cung thỉnh đức thánh tổ dòng họ bố hoặc (Nhà chồng) Bà cô tổ dòng họ…, các cụ tổ tiên hai bên nội ngoại, các hội đồng bà cô, ông mãnh, các vong linh, hương hồn dòng họ……, các cô bé đỏ cậu bé đỏ.
Hôm nay ngày ….. tháng ….. năm …… Chúng con: (họ tên chồng, vợ rồi đến các con….)
có nén hương, chút lễ mọn với lòng thành kính dâng lên Trời, Phật, các cung các cõi linh thiêng.
Cầu xin các ngài gia hộ độ trì cho chúng con: Được âm phù, dương trợ, được trên kính, dưới nhường, được bạn bè người thân giúp đỡ, để công việc được thuận buồm xuôi gió. Cho chúng con Nhà cửa yên ấm, bình an, vợ chồng hạnh phúc, các con khỏe mạnh, có tài có lộc, có điều kiện, có phương tiện để làm phúc làm thiện, tích phúc, tích đức, làm rạng danh cho dòng họ, tổ tiên.
Lễ mọn lòng thành xin các ngài, các cung các cõi linh thiêng chấp lễ, chấp lời cầu xin thỉnh nguyện của chúng con.
Nam mô a di đà Phật
Nam mô a di đà Phật
Nam mô a di đà Phật
