Lễ Ramadan hằng năm là một trong những thánh lễ quan trọng nhất, thiêng liêng nhất của người Chăm Islam.
Tôn thờ độc thần
Cộng đồng người Chăm Hồi giáo ở TP. Hồ Chí Minh hiện sống tập trung ở 15 khu vực thuộc các quận: Bình Thạnh, Phú Nhuận, quận 1, quận 6, quận 8. Mỗi khu vực là một xóm quần tụ quanh một thánh đường Hồi giáo (Masji Surau). Ở cấp thành phố, cộng đồng người Chăm đều thành lập một Ban Đại diện Cộng đồng Hồi giáo, được chính quyền công nhận.
Cũng như người Chăm Hồi giáo Nam Bộ nói chung, cộng đồng người Chăm ở TP. Hồ Chí Minh tuân thủ chặt chẽ giáo luật Islam và có quan hệ gắn bó với cộng đồng Islam trên thế giới, đặc biệt là từ các nước lân cận như: Malaysia, Indonesia.
Theo thời gian do sự hội nhập sâu của đạo Hồi, những phong tục tập quán của người Chăm Islam ở TP. Hồ Chí Minh đã có biến đổi một cách căn bản. Nếu như người Chăm Bani vẫn bảo lưu chế độ mẫu hệ thì người Chăm Hồi giáo ở TP. đã chuyển sang phụ hệ. Con cái theo họ cha và hôn nhân với người khác dân tộc được chấp nhận, nhưng với điều kiện cô dâu hoặc chú rể (nếu ngoại đạo) phải theo đạo Hồi (Islam) một cách tự nguyện.
Hiện nay, mỗi thánh đường trong các xóm Chăm Islam ở TP. Hồ Chí Minh đều có các lớp học truyền kinh Koran (Qur’an) bằng mẫu tự Ả Rập, do các thầy giáo (tuan) dạy cho con em của cộng đồng.
Người Chăm Islam rất tôn sùng tín ngưỡng tôn thờ độc thần. Trong cuộc sống tất cả mọi hành động hay suy nghĩ luôn mang hơi thở của đạo Islam và hướng tới thánh Allah.
Theo quan niệm của đạo Hồi, một người Hồi giáo có 5 bổn phận chính và một trong các bổn phận ấy là trong cuộc đời của mỗi người phải hành hương ít nhất một lần đến Thánh địa Mecca ở Saudi Arabia (Ả Rập Xê Út). Những tín đồ đã thực hiện được chuyến hành hương về Thánh địa Mecca linh liêng được vinh dự mang tước hiệu Hadji và các tín đồ khác trong cộng đồng rất kính trọng.
Thiêng liêng Thánh lễ Ramadan
Cầu nguyện là một nghi thức vô cùng trang trọng và thiêng liêng đối với cộng đồng người Chăm Islam. Trước khi thực hiện nghi thức cầu nguyện, bắt buộc phải tẩy trần, tắm rửa sạch sẽ, mặc đồ lễ riêng biệt. Trong lúc cầu nguyện, không ai được chạm vào nhau mà toàn tâm, toàn ý nghĩ đến Thượng đế (Allah).
Trong một tuần vào đúng thời gian đã quy định, người Chăm Islam sẽ hướng về các thánh đường để cầu nguyện mỗi ngày. Ngày thứ 6 là ngày cầu nguyện quan trọng nhất, các tín đồ nam tập trung ở thánh đường lớn cùng các vị giáo cả đứng lên đọc giáo lý Islam, nghe khuyên răn về việc chấp hành tôn giáo, pháp luật… Ai cũng tin rằng khi thực hiện theo đúng giáo lý được dạy từ Đấng tối cao thông qua kinh Koran thì mọi điều tốt đẹp trong cuộc sống sẽ trở thành hiện thực.
Theo phong tục, những ngày bình thường chỉ đàn ông mới được đến thánh đường hành lễ, còn phụ nữ thực hiện việc hành lễ tại nhà. Đến tháng Ramadan hằng năm, phụ nữ Hồi giáo mới được đến thánh đường hành lễ cầu nguyện. Khác với nam giới, phụ nữ Hồi giáo khi hành lễ cầu nguyện phải trùm khăn kín từ đầu đến chân, xá lạy liên tục và niệm thầm những bài kinh đã thuộc nằm lòng.
Tín đồ Chăm Islam ở TP. Hồ Chí Minh luôn giữ gìn nghiêm ngặt những quy định về giáo lý, giáo luật của Hồi giáo chính thống, được thể hiện qua việc thực hành nghiêm túc 5 cốt đạo. Hằng năm, họ có nhiều ngày lễ khác nhau như lễ kỷ niệm ngày sinh của Thiên sứ Muhammed, ngày Muhammed trở về thánh địa, thánh lễ ngày thứ 6 hàng tuần, lễ tháng Ramadan, lễ hành hương về Thánh địa Mecca, lễ đón năm mới theo Hồi lịch.
Trong đó, lễ Ramadan (tháng ăn chay hay tháng nhịn ăn) là một trong những thánh lễ quan trọng, thiêng liêng nhất. Đây là một tín điều, một nghi lễ đặc biệt và là một trong 5 nghĩa vụ bắt buộc đối với tín đồ khi thể hiện đức tin của mình với thánh Allah và nhà tiên tri Muhammad. Vì vậy, các tín đồ sẽ dành trọn một tháng cho sự kiện sinh hoạt tôn giáo trọng đại này. Mỗi ngày, các tín đồ đi đến thánh đường hành lễ 5 lần vào các khung giờ đã được quy định, đó là giờ rạng đông (SuBoh) 4h 30 sáng, trưa (Zuhur) 12h 30, chiều (Asar) 15h 30, hoàng hôn (Magh – Rib) 18h, tối (Saha) 19h 30.
Trong tháng Ramadan, những tín đồ đã trưởng thành và khỏe mạnh không được ăn, không được uống, không được hút thuốc, không được động phòng, không làm chảy máu và hạn chế lao động từ khi mặt trời mọc đến khi hành lễ xong buổi tối. Muốn ăn uống hay làm bất cứ việc gì đều phải thực hiện trước 6 giờ sáng và sau 18h 15 tối với ý nghĩa để chia sẻ và thấu hiểu nỗi khổ của người nghèo. Đúng 30 ngày khi thấy phía Tây có trăng non ló rạng, các tín đồ mới bắt đầu trở lại sinh hoạt ăn uống bình thường.
Ngày lễ cuối cùng của tháng Ramadan được tổ chức rất long trọng, trang nghiêm và linh thiêng. Người xướng lễ sẽ đọc những câu kinh thật xúc động. Họ cùng cầu nguyện cho kẻ sống và người chết đều nhận được ân sủng và của đức Allah và nguyện làm theo những lời răn dạy mặc khải của Người. Họ cũng tin rằng, trong tháng Ramadan này, nhà tiên tri Muhammed đã nhận được phần cuối của cuốn Khải Huyền từ Thượng đế và nó đã trở thành kinh Koran. Chính vì thế, họ lấy đây là thời điểm để sám hối, thanh tẩy tâm hồn và bày tỏ lòng thành kính với thánh thần của mình.
Sau buổi cầu kinh hành lễ, họ bắt tay nhau, ôm nhau chúc mừng và xin tha thứ cho nhau những điều lầm lỡ trong thời gian qua, với quan niệm làm như vậy Thượng đế sẽ xóa hết mọi tội lỗi.
