Phường Liên Mạc – quận Bắc Từ Liêm
Trước năm 1945, thôn Yên Nội thuộc tổng Hạ Trì, phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Đông; về sau thuộc xã Tân Tiến, huyện Đan Phượng, tỉnh Sơn Tây. Tháng 4-1961, xã Tân Tiến đã nhập vào huyện Từ Liêm, Hà Nội. Năm 1964 Tân Tiến đổi tên là xã Liên Mạc. Tháng 12-2013, khi thành lập quận Bắc Từ Liêm; xã Liên Mạc trở thành phường Liên Mạc với diện tích 598 ha và dân số 12.966 nhân khẩu.
Phường Liên Mạc nằm dọc theo bờ đê sông Hồng, được giới hạn bởi tỉnh lộ TL69 và sông Nhuệ. Hiện nay, thôn Yên Nội đã đô thị hóa. Đất còn lại ngoài đồng khá nhiều, chủ yếu để trồng rau và hoa. Trong làng vẫn còn cụm đình, chùa và một ngôi đền thờ đức Hậu Chúa; ngày 22-4-1992 cả ba đã cùng được Bộ Văn hóa – Thông tin xếp hạng là di tích kiến trúc – nghệ thuật quốc gia.
Đình Yên Nội – Liên Mạc
Đình Yên Nội được xây vào khoảng thời Lê Trung hưng, thờ Bạch Hạc Tam giang, một vị thủy thần có sự tích trong các sách Việt điện u linh và Lĩnh Nam chích quái. Trong đình hiện còn lưu được nhiều sắc phong, đạo đầu tiên ghi năm Hoàng Định thứ 10 (1610) dưới đời vua Lê Kính Tông và đạo cuối cùng ghi năm Khải Định thứ 9 (1924). Đình đã trải qua nhiều lần trùng tu vào các năm 1797, 1915, 1934, 1989.
Dáng vẻ ngôi đình ngày nay mang phong cách nghệ thuật kiến trúc cuối thời Nguyễn. Tam quan ngoại gồm 4 trụ biểu to mở ra đường làng ở hướng đông, bên kia đường là một ao bán nguyệt. Sau cổng là một sân gạch rất rộng, tam quan nội chỉ gồm đơn giản 2 trụ biểu nhỏ. Mặt bằng xây dựng theo hình “chữ Công”; hai bên sân trong là 2 nhà giải vũ nhỏ; đại đình gồm 5 gian, kết nối với hậu cung thành hình chuôi vồ.
Nhiều mảng gỗ chạm trổ trong đình có giá trị cao với các đề tài tứ linh và hoa văn cây cỏ. Các đồ thờ tự gồm có thần phả, sắc phong, hoành phi, câu đối, hương án, bia đá, bộ kiệu và bát bửu. Truyền rằng ngoài bia đá còn có một quả chuông do công chúa Túc Trinh xuất tiền thuê đúc kèm bản di chúc của bà. Chuông từng bị mất cắp, về sau dân làng đã quyên góp và đúc lại cùng bản di chúc.
Chùa Yên Nội – Liên Mạc
Chùa Yên Nội có tên chữ Thánh Quang Tự, ban đầu gọi là Sùng Quang Tự, tương truyền do Túc Trinh con gái thứ 4 của vua Trần Thánh Tông khi chiêu dân đến đây khai hoang lập ấp đã cho dựng. Chùa đổi tên sau ngày bà Túc Trinh mất và được tạc tượng đưa vào thờ.
Hàng năm dân làng vẫn cúng bà vào ngày mùng 1 và 2 tháng 8 âm lịch. Chùa từng được đại trùng tu năm 1420 và dựng thêm gác chuông năm 1913. Khuôn viên chùa rất rộng và ở cách đình làng chỉ một hồ nước.
Từ đường làng có thể thấy đỉnh các tháp mộ Tổ. Tam quan cũ hiện nay không còn, gần đây có xây một tam quan đồ sộ xoay hướng bắc, dẫn vào sân sau. Tiền đường kiểu đầu hồi bít đốc, rộng 5 gian 2 dĩ, kết nối với hậu cung thành hình chuôi vồ. Sân trước nhìn ra cánh đồng ở hướng đông. Trung đường xây hai tầng, gác chuông đẹp. Hậu đường và bên cạnh là nhà thờ Tổ và nhà thờ Mẫu.
