Sự xuất hiện của bức hoành phi, đôi câu đối trong không gian thờ cúng thường mang lại cho người nhìn vào cảm giác trang nghiêm và thành kính. Có người bảo treo hoành phi câu đối trong nhà là thể hiện nề nếp, gia phong của gia đình.
Hoành phi câu đối là gì?
Hoành phi là bức thư họa (tranh chữ), được dùng rộng rãi trong dân gian (đình, đền, nhà thờ họ, nhà ở…). Hoành phi có nhiều loại, có bức hoành phi sơn son chữ vàng, có bức sơn đen chữ đỏ hoặc vàng, cũng có những bức được khảm xà cừ rất cầu kỳ, đẹp mắt.
Trên bức hoành phi thường khắc 3 hoặc 4 chữ đại tự. Bức hoành phi được treo cao nhất tại không gian thờ cúng hơi nghiêng về phía trước để người nhìn dễ quan sát và tạo sự cân đối. Việc treo một, hai hoặc ba bức hoành phi tại không gian thờ là tùy thuộc vào từng gia đình và khu vực thờ cúng. Chẳng hạn như ở nhà thờ họ hoặc đền chùa thì có thể treo hai hoặc thậm chí là ba bức hoành phi trong cùng không gian thờ.
Hoành phi có các dạng chữ nhật, dạng cuốn thư, dạng chân thư cổ, dạng khánh vân, hình ô van.
Câu đối được liệt vào một thể loại mang tính biền ngẫu, dùng thể thức đối đôi mà biểu hiện ý nghĩa, tư tưởng. Chữ đối ở đây có ý nghĩa đối lập, thành đôi.
Hoành phi câu đối thường được làm từ gỗ mít, gỗ dổi, vàng tâm, gỗ gụ, gỗ hương rồi phủ lên một lớp sơn: sơn ta, sơn vecni hoặc sơn son thếp vàng sao cho phù hợp với nơi thờ cúng.
Ý nghĩa của hoành phi câu đối
Tín ngưỡng thờ cúng là một nét văn hóa đẹp, là đạo lý uống nước nhớ nguồn của người Việt, thể hiện lòng biết ơn của con cháu đối với ông bà tổ tiên. Đối với việc thờ cúng thì bàn thờ gia tiên là một không thể thiếu, được coi là nơi để ông bà trở về nhà thăm nom gia đình, sum vầy với con cháu.
Dù điều kiện kinh tế như thế nào, thì trong gia đình không gian bàn thờ luôn phải được chuẩn bị tươm tất, đầy đủ và chu đáo nhất có thể. Trong nhiều gia đình, bên cạnh những vật phẩm thờ cúng chính như bát hương, lọ hoa,… thì hoành phi câu đối cũng xuất hiện khá phổ biến.
Một số gia đình có điều kiện kinh tế khá giả thì có thể lựa chọn những mẫu hoành phi câu đối thếp vàng sang trọng. Nhiều gia đình khác đơn giản hơn thì có thể nhờ thầy đồ viết câu đối rồi treo lên bàn thờ tổ tiên một cách kính cẩn và trang nghiêm.
Cách treo hoành phi câu đối
Xét tới yếu tố thẩm mỹ, một bộ hoành phi câu đối có thể mang lại cho không gian thờ cúng sự trang nghiêm và chuẩn mực. Đây cũng là lý do mà tại các đền chùa, nhà từ đường, đình đài,… đều không thể thiếu sự xuất hiện của những bộ hoành câu đối. Tuy nhiên, để những bộ hoành phi câu đối thật sự có giá trị trong không gian thờ cúng thì cần phải biết cách treo hoành phi câu đối sao cho hợp lý.
Các bạn có thể tham khảo cách treo hoành phi câu đối dưới đây:
– Hoành phi câu đối có thể được treo cân bằng về phía hai bên, có thể là hai bên tường hoặc hai bên cột nhà. Câu đối cuối cùng thường được treo chính giữa gian thờ phung, ghi những lời răn dạy hoặc ca ngợi giá trị truyền thống tốt đẹp.
– Trong những không gian thờ phụng lớn hơn, ví dụ như nhà thờ của dòng họ thì nên treo câu đối ở ngoài cửa chính và cửa võng. Gia đình cũng có thể treo thêm hoành phi câu đối ở bên trong để tăng thêm tính trang trọng toàn diện cho không gian thờ phụng.
– Đối với những bức hoành phi được treo ở chính giữa bàn thờ phải được gắn chắc chắn, cố định, tránh việc đụng chạm di chuyển dễ làm rơi bức cuốn. Gia đình có thể chọn một góc nghiêng khoảng 30 độ để bức hoành phi được đẹp mắt và hoàn thiện nhất. Nếu dùng thêm đôi câu đối, cần phải đặt sao cho cân xứng hai bên và ở vị trí thấp hơn bức hoành phi trung tâm.
– Ngoài ra, gia đình cũng nên lựa chọn kích thước bức cuốn thư, hoành phi câu đối sao cho vừa vặn với diện tích và không gian bàn thờ trong nhà. Bên cạnh đó, kiểu chữ và loại mực ghi câu đối cũng cần phải đáp ứng sự chất lượng và phù hợp, bởi vì tính chất nhiều loại chỉ dùng cho nhà thờ hoặc chỉ dùng cho đền chùa,…
Lưu ý khi treo hoành phi câu đối thờ gia tiên
– Lựa chọn kích thước và kiểu dáng hoành phi câu đối phù hợp và cân xứng với kích thước của bàn thờ. Không được chiếm quá nhiều không gian, cũng không được quá nhỏ hoặc quá khuất. Theo kinh nghiệm của nhiều gia đình, nên chọn kích thước bức hoành phi tương tự với kích thước của bàn thờ gia tiên thì sẽ đạt được sự cân đối và hài hòa nhất khi bày trí.
– Để bức hoành phi câu đối được chắc chắn, ổn định và đẹp mắt thì gia đình nên treo chúng tại những vị trí trung tâm, ví dụ như ở chính giữa so với bàn thờ. Vị trí hai bên sẽ dành cho đôi câu đối nếu như gia đình có sử dụng thêm. Ngoài ra, tùy thuộc vào hình thức bức hoành phi mà gia đình có thể lựa chọn cách treo ở bên ngoài hoặc treo bên trong sao cho trang trọng và đáp ứng tính thẩm mỹ nhất.
Trên đây là những gì mà Vanhoatamlinh.com muốn chia sẻ với bạn đọc về hoành phi câu đối trong tín ngưỡng thờ cúng của người Việt Nam. Các bạn hãy theo dõi website để đón đọc những bài viết hữu ích tiếp theo nhé.
